در گفت‌وگوی برخط اتاق مشهد تشریح شد؛ بایدها و نبایدهای تجارت خارجی

در گفت‌وگوی برخط اتاق مشهد تشریح شد

بایدها و نبایدهای تجارت خارجی

«چگونگی انتخاب بازارهای هدف صادراتی»، عنوان گفت‌وگوی لایو اینستاگرامی اتاق بازرگانی خراسان رضوی با حضور «محمدعلی امیرفخریان»، رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان بود.

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، امیرفخریان در این گفت‌وگو، عوامل موثر در انتخاب بازارهای هدف صادراتی را تشریح کرد. وی بررسی نیاز، سلیقه و ترجیحات بازارهای بین‌المللی، آگاهی از ضوابط و مقررات واردات و سنجش جذابیت‌های کالا در کشورهای هدف و نیز تسلط مدیران به زبان‌های بین‌المللی و زبان بومی کشور هدف را برای دستیابی به موفقیت در این حوزه ضروری دانست. رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صمت همچنین بر انتخاب کشورهای هدف با ثبات سیاسی و اقتصادی و ریسک کمتر در مبادلات تجاری تاکید کرد.

در ادامه این گفت‌وگو، امیرفخریان به سئوالات مطرح شده از سوی فعالان اقتصادی در خصوص راه‌های انتقال پول در شرایط تحریم بانکی و اهمیت ایفای تعهدات ارزی و... پاسخ داد.

ضرورت رابطه برد – برد برای طرفین تجارت

رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صمت خراسان رضوی با تاکید بر پیشینه تجارت خارجی در دین و تاریخ ما، اظهار کرد: علاقمندان به حوزه تجارت خارجی به منظور ارتقاء سطح تجارت خارجی و پایداری در زمینه صادرات و واردات باید به دنبال رابطه تجاری برد-برد با شرکای خارجی خود باشند و در واقع سود و انتفاع برای هر دو طرف مدنظر قرار گیرد.

امیرفخریان با اشاره به اینکه برخی از علاقمندان به فعالیت در حوزه تجارت خارجی اصول کار را نمی‌دانند و به صورت سنتی با این فرآیند برخورد می‌کنند، افزود: برای مثال یک تولیدکننده زعفران، محصول خود را به میزان 4 کیلوگرم به کشورهایی مانند امارات، ترکیه یا اسپانیا به عنوان کالای همراه مسافر صادر می‌کند که با توجه به صادرات زعفران به این کشورها در سطح کلان، نهایتا در کشور هدف، یا خریدی صورت نمی‌گیرد یا مجبور به عرضه کالای خود با قیمت پایین می‌شود و این موضوع ملاکی برای قیمت‌گذاری‌های بعدی شده و در نهایت منجر به شکل‌گیری رقابت منفی بین تجار و صادرکنندگان داخلی می‌گردد و در واقع، سود آن متوجه تجار خارجی می‌شود.

توجه به نیاز کشورهای هدف

وی با اشاره به اینکه صادرکنندگان باید به ظرفیت‌های کشورمان و همچنین نیاز  کشورهای هدف توجه ویژه‌‌ای داشته باشند، گفت: تجار ایرانی معمولا برای صادرات، کشورهایی مانند عراق و افغانستان را انتخاب می‌کنند؛ در حالی که بخش زیادی از تجار این کشورها به ایران تردد می‌کنند. باید به این نکته توجه داشت که توسعه بازارهای صادراتی و محدود نبودن به دو مقصد با بازار محدود به نفع صادرات کشورمان است.

رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صمت استان گفت: یکی از موضوعات مهم در صادرات کالا، در نظر گرفتن رجحان کشور هدف در مسائلی چون بسته‌بندی و قرار داشتن کالای صادراتی در فرهنگ مصرف جامعه هدف است؛ زیرا سلایق جوامع کشورهای دیگر با کشور ما متفاوت است. البته می‌توان با ورود به این حوزه با شیوه‌های مختلف و فرهنگ‌سازی، کالای مورد نظر صادراتی مانند زعفران را در سبد کالای مردم کشور هدف، نهادینه کرد.

اهمیت کسب اطلاعات از ضوابط و مقررات کشورهای هدف

امیرفخریان آگاهی از ضوابط و مقررات واردات کشورهای هدف را از سایر موضوعات مهم در صادرات دانست و عنوان کرد: برای مثال اخیرا گلایه‌هایی در حوزه ممنوعیت صادرات برخی کالاها به افغانستان و مشکلاتی در انتقال ارز از این کشور شنیده می‌شود. البته کشور ما هم در سال 1397 با توجه به تحریم‌ها با این موانع مواجه بود که در این حوزه نسبت به افغانستان نظام‌مندتر عمل کردیم. بنابراین برای مبادله با یک کشور، ابتدا باید ضوابط و مقررات آن کشور را پذیرفت و سایر شیوه‌ها را به کار برد.

ضرورت تسلط بر زبان‌های بین‌المللی و بومی

امیرفخریان بر استفاده از مدیران باتجربه و همچنین افراد و مترجم‌های مسلط به زبان‌های بین‌المللی و زبان رسمی کشور هدف صادرات در سطح بالا توسط صادرکنندگان، تاکید کرد و گفت: تسلط بر زبان رسمی جامعه و جمعیت مخاطب کشور هدف صادرات از سوی یکی از پرسنل یا شرکا قطعا سبب موفقیت‌های بیشتری در کار خواهد شد. البته در انتخاب زبان بین‌المللی باید این موضوع را در نظر گرفت که زبان دوم در برخی کشورهای آسیای میانه، روسی است و با استفاده از افراد مسلط به زبان انگلیسی در مبادلات، طبعا جامعه هدف صادرات ما در آن کشور، ریزش خواهد کرد.

سنجش جذابیت‌های کشورهای هدف از طریق نقشه تجاری

رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صمت استان، سنجش جذابیت‌های کشورهای هدف صادراتی برای محصول تولیدی را از دیگر موضوعات مهم در صادرات دانست و افزود: برای اطلاع از این جذابیت‌ها، میزان واردات کالای مورد نظر به آن کشور را می‌توان از وب سایت «Trademap» کسب کرد. همچنین، اداره گمرک کشورمان این اطلاعات را در اختیار متقاضیان قرار می‌دهد.

وی افزود: احصای جذابیت زیاد، متوسط و کم کالای صادراتی، به این گونه است که اگر واردات 3 تا 4 سال اخیر آن کشور افزایش و روند مثبت داشته باشد، طبعا جذابیت زیادی دارد و در صورت روند منفی واردات کالای مورد نظر به هر دلیل، جذابیت کم است و این وضعیت باید بررسی شود. در جذابیت متوسط نیز، روند صادرات کاهش یا افزایشی نداشته است.

شناسایی مزیت‌های رقابتی

امیرفخریان با اشاره به موضوع مزیت‌های رقابتی نیز اظهار کرد: صادرکننده باید مزیت‌های خود را نسبت به رقبایی که این کالا را قبلا در داخل یا  خارج کشور هدف صادراتی برای مصرف کننده تامین می‌کردند، شناسایی کند.

وی خاطرنشان کرد: کشورهایی که به لحاظ مخاطرات داخلی، ثبات سیاسی و اقتصادی، شرایط مناسبی ندارند، باید احصا شوند و صادرکنندگان، کشورهایی با ریسک مبادله تجاری کمتر را برای صادرات انتخاب کنند. یکی از ضعف‌های حوزه تجارت خارجی و برخی تجار کشور ما، انتخاب یک کشور برای صادرات یک محصول بدون هیچ پشتوانه علمی، تحقیقاتی و عملیاتی است.

توجه به امکان صادرات مستقیم، غیرمستقیم و صدور مجوز و مشارکت برای حضور در بازارهای بین‌المللی

رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صمت خراسان رضوی گفت: از راه‌های ورود به بازار کشورهای خارجی، صادرات غیرمستقیم، مستقیم، صدور مجوز، مشارکت و سرمایه‌گذاری بوده که با بهره گیری از هرکدام می‌توان به بازارهای بین‌المللی و خارجی ورود پیدا کرد. اگرچه منافع صادرات غیرمستقیم برای شرکت‌ها کمتر است؛ اما ریسک و مخاطرات آن نیز به همان میزان، اندک‌تر است. در شیوه صدور مجوز نیز در واقع تحت لیسانس شرکت ایرانی، تولیدات انجام می‌شود و سرمایه‌گذاری نیز توسط سرمایه‌گذار خارجی در آن کشور صورت می‌گیرد.

نحوه نقل و انتقال پول و ایفای تعهدات ارزی

ادامه این گفت‌وگوی اینستاگرامی، به پرسش‌‌های مخاطبان در حوزه تجارت خارجی و پاسخ به آنها گذشت.

امیرفخریان در پاسخ به سوالی درباره چگونگی نحوه نقل و انتقال پول و ایفای تعهدات ارزی فعالان حوزه تجارت خارجی اظهار کرد: با توجه به تحریم‌های بانکی، در حوزه انتقال ارز شیوه‌هایی وجود دارد که یکی از آن‌ها انتقال چمدانی است. در این شیوه، ارزها به صورت چمدانی وارد کشور شده و در گمرک ورودی، اظهارنامه گمرکی برای آنها اخذ شده و سپس به صرافی‌ها تحویل داده می‌شود. البته گاهی لازم است در سامانه جامع تجارت، کوتاژهای صادراتی (مرحله ثبت اظهارنامه صادراتی) ثبت شود.

وی افزود: یکی دیگر از راه‌های انتقال ارز، انتقال از طریق صرافی‌ها است که طبعا افزایش هزینه‌ها را در پی دارد. البته این روش زمانی انجام می‌شود که راهکار دیگری وجود نداشته باشد. واگذاری در سامانه نیما نیز از سایر راه‌های ایفای تعهدات ارزی است. واردکننده از شما حواله ارزی را به قیمت ارز نیما در آن کشور یا کشورهایی که برای قرار‌دادهای مالی مشکلی نداشته باشد، دریافت می‌کند و در واقع این ایفای تعهدات ارزی شما به عنوان صادرکننده، محسوب و به واردکننده منتقل می‌شود و تعهد ارزی واردکننده با سپردن ضمانت‌ها نزد بانک‌های عامل، از آن به بعد پیگیری می‌گردد.

نحوه صادرات طلا، نقره و سنگ‌های قیمتی

 رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی، درباره نحوه صادرات طلا و نقره و سنگ‌های قیمتی نیز اظهار کرد: در گذشته مشهد از سوی شورای جهانی صنایع دستی سازمان یونسکو به عنوان شهر جهانی گوهر سنگ انتخاب شد. خراسان رضوی با توجه به دارا بودن قدمت چند هزار ساله معدن فیروزه در نیشابور و از طرفی مزیت‌های صادرات به ویژه در حوزه سوغات مذهبی مانند انگشترهای نقره دارای نگین عقیق و فیروزه، از قطب‌های صادرات سنگ‌های قیمتی و زیور آلات کشور محسوب می‌شود.

وی افزود: چند سالی است که ارزش‌گذاری سنگ‌های قیمتی به وزارت صمت واگذار شده و تلاش‌هایی برای تفویض این اختیار به استان انجام گرفته است. ارزش‌گذاری فلزات گرانبها هم از سوی بانک مرکزی در تهران صورت می‌گیرد که این موضوع مخاطراتی در پی دارد؛ زیرا کالا باید برای ارزش‌گذاری به تهران ارسال شود و با توجه به زمان‌بر بودن برگشت آن کالا به استان، در جهت حذف بخشی از مسیر، کالاهای استان از گمرکات تهران ارسال می‌شود. اکنون در تلاش هستیم تا در این حوزه، تنها نمونه سنگ‌های گرانبها برای ارزش‌گذاری به تهران ارسال شود و نیاز به ارسال تمام کالا نباشد.

مرزنشینان و بازارچه‌های مرزی

امیرفخریان در خصوص نحوه کار در بازارچه‌های مرزی استان نیز گفت: مزیت خراسان رضوی نسبت به استان‌های مرکزی، بهره‌مندی از بازارچه‌های مرزی و سهم مرزنشینان برای صادرات و واردات است. هم اکنون ثبت سفارش برخی از اقلام با محدودیت‌هایی روبه‌روست؛ اما تجار و بازرگانان با استفاده از سهمیه مرزنشینان می‌توانند از طریق قانون سامان‌دهی مبادلات مرزی، نسبت به واردات این اقلام، اقدام کنند.

وی در تشریح فعالیت پیله‌وران مرزی نیز عنوان کرد: پیله‌ور همان بازرگانی است که در نقاط مرزی ساکن است و مشمول ضوابط مرتبط با مرزنشینان بوده و در بازارچه مرزی فعالیت می‌کند. پیله‌ور با دریافت کارت پیله‌وری صادرات را انجام می‌دهد. در ایفای تعهدات ارزی نیز منطقی‌ترین راه، اقدام به واردات کالا از همان بازارچه مرزی است که ضمن ایفای تعهدات مرزی، بوروکراسی مراحل ثبت سفارش نیز وجود ندارد.

رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صمت استان تصریح‌کرد: قانون ساماندهی مبادلات مرزی به منظور حمایت از مرز‌نشینان، رونق تجارت و خالی‌نشدن این مناطق از سکنه، وضع شده است. البته محدودیت هایی هم در واردات توسط مرزنشینان وجود دارد که مهمترین آن واردات در قبال صادرات است. در گذشته خراسان رضوی تنها در بازارچه باجگیران، واردات از سوی پیله‌وران انجام می‌شده و بازارچه دوغارون یک طرفه است. لازم به یادآوری است بازارچه باجگیران به دلیل محدودیت‌های کرونایی تعطیل بود و اکنون زمزمه‌هایی برای بازگشایی آن به گوش می‌رسد.

مشوق‌ها برای شرکت‌های دانش‌بنیان

امیرفخریان در خصوص مشوق‌ها برای شرکت‌های دانش بنیان به منظور تجاری‌سازی محصولات و صادرات آنها اظهار کرد: شرکت‌های دانش بنیان در مرحله اول باید در میزان تولیدات رشد داشته باشند. البته برخی از شرکت‌ها صادرات محور هستند و تولیدی برای داخل کشور ندارند و کالا را مطابق با نیاز کشور هدف و ترجیحات مصرف کننده تولید می‌کنند که در این صورت، سازمان توسعه تجارت یک سری امتیازات مانند بهرهمندی از بسته حمایت از صادرات را برای ورود به بازار هدف لحاظ خواهد کرد. همچنین، از سوی سازمان توسعه تجارت و از طریق میز خدمت این سازمان درخصوص اعزام هیئت تجاری، شرکت در نمایشگاه‌ها، احداث مراکز، انبار و دفتر نمایندگی و... با پیگیری و ارائه مدارک، حمایت‌هایی صورت می‌گیرد.

نقش اتاق‌های مشترک و رایزنان بازرگانی

رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صمت استان با اشاره به نقش رایزن‌های بازرگانی و اتاق‌های مشترک در کشورهای هدف صادراتی گفت: یکی از چالش های پیش روی تاجران و صادرکنندگان، اصالت خریدار در کشور هدف است که ریسک‌های تجاری مانند ورشکستگی و استنکاف از تحویل کالا و ... را در پی دارد و ممکن است در صورت برگرداندن کالا، خسارت زیادی به صادر کننده تحمیل گردد. لذا برای بررسی اصالت بازرگان کشور هدف می‌توانید با مراجعه به صندوق ضمانت صادرات ایران در قبال پرداخت هزینه دراین‌باره اعتبارسنجی کنید. همچنین با پرداخت حق بیمه نزد صندوق ضمانت صادرات ایران، بسته به نوع کشور، در صورت بروز مخاطرات تجاری و سیاسی در کشور هدف، می توانید به پول خود برسید.

امیرفخریان تاکید کرد: صندوق ضمانت صادرات ایران صندوقی دولتی با هدف غیرانتفاعی بوده و به دنبال کسب درآمد نیست و تنها جنبه حمایتی دارد.

وی ادامه داد: کارهای تحقیقاتی و علمی بازار هدف صادراتی باید از سوی خود بازرگان و تاجر انجام گیرد. رایزن بازرگانی و اتاق مشترک نیز در واقع برای ارائه اطلاعات بازار و بازرگانان، ارتباط با تشکل ها و دستگاههای مرتبط در کشورهدف و مسائل و مشکلات اداری و ...، تسهیلات یا مکاتباتی را در دستور کار قرار می‌دهند. عضویت در این اتاق‌های مشترک را توصیه می‌کنیم؛ زیرا در صورت بروز مشکلاتی در زمینه نقل و انتقال کالا، امور گمرکی و... در کشور هدف، رایزنان بازرگانی و اتاق های مشترک می‌توانند ورود پیدا کنند و می‌توان از ظرفیت آنان استفاده کرد. ایران در 5-6 کشور رایزن بازرگانی دارد؛ اما در اکثر کشورها اتاق مشترک وجود دارد.

اهمیت ایفای تعهدات ارزی و اعتبارسنجی در تجارت خارجی

رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صمت استان گفت: برای افراد دارای کارت‌ بازرگانی که سال اول فعالیت آن‌هاست، تا سقف 500 هزار دلار صادرات و واردات کالا تعیین شده است و در صورت ایفای تعهدات ارزی تا میزان ایفای تعهد امکان صادرات وجود خواهد داشت؛ اما در صورت عدم ایفای تعهدات ارزی، به دلیل عدم اعتبارسنجی برای واردات با محدودیت مواجه خواهند شد و بیشتر از 500 هزار دلار نمی‌توانند ثبت سفارش انجام دهند.

 وی خطاب به علاقمندان حوزه صادرات گفت: افرادی که کارت بازرگانی اخذ می‌کنند، باید از واگذاری کارت‌های خود جدا خودداری نمایند؛ زیرا با محدودیت‌هایی که برای ایفای تعهدات ارزی از سوی دولت وضع شده است و جدیت در این موضوع، اگر در مهلت 4 ماهه تعهدات ارزی ایفا نشود، این افراد مشمول 10درصد مالیات بر ارزش افزوده خواهند شد.

استفاده از سامانه جامع تجارت

امیرفخریان در پایان اظهار کرد: برای صادرات خوب و در اختیار قرار دادن بازار هدف به صورت بلندمدت، باید صادرات مستقیم از سوی دارنده کارت در بازار دارای ثبات انجام گیرد. سامانه جامع تجارت پنجره واحد تجارت خارجی است و رمز عبور آن به شما اختصاص دارد. در صورت وارد کردن فرد دیگری در فرآیند صادرات، رمز عبور و نام کاربری خود را در اختیار آن فرد قرار ندهید؛ بلکه به کمک سامانه جامع تجارت برای برخی از امور مالی و ارزی و یا سایر موارد حسب نیاز، نماینده یا نمایندگان و حتی نمایندگی کامل انتخاب کنید؛ زیرا در صورت بروز اتفاق اگرچه مسئولیت از گردن شما ساقط نیست؛ اما نماینده شما نیز مسئول خواهد بود.