ضرورت نگاه هوشمندانه در موضوع استراتژی صنعتی

رئیس کمیسیون سرمایه گذاری و بازار پول اتاق بازرگانی خراسان رضوی

ضرورت نگاه هوشمندانه در موضوع استراتژی صنعتی

برخی کارشناسان و فعالان اقتصادی معتقدند تدوین استراتژی باید کاملا هوشمندانه باشد و صرف صادر نشدن مجوز برای تاسیس یک واحد به دلیل اشباع شدن آن، درست نیست زیرا ممکن است سرمایه‌گذاری در همان حوزه با اقدام نوآورانه، زمینه‌ساز تحول در آن صنعت شود.

«استراتژی‌های توسعه باید هوشمندانه و در سطح ملی تدوین شود، در غیر این صورت این استراتژی‌ها ممکن است با مباحثی مانند رقابت و نوآوری در تضاد باشد»؛ محمدعلی چمنیان، عضو هیئت نمایندگان اتاق مشهد با ذکر این نکته به دنیای اقتصاد می‌گوید: وزارت صمت برخی از سرمایه‌گذاران را به بهانه اشباع حوزه‌ای، از سرمایه‌گذاری در آن بخش منع می‌کند اما آن‌چه مسلم است نمی‌توان از این‌گونه تصمیمات تحت عنوان استراتژی توسعه هوشمندانه یاد کرد، چرا که ممکن است سرمایه‌گذاری در همان حوزه با اقدام نوآورانه و مبتکرانه، تحولی در آن زمینه ایجاد کند که این مساله را نباید از نظر دور انگاشت. همچنین این تصمیمات به نوعی رویکردهای انحصارگرایانه تلقی می‌شود. در واقع در استراتژی توسعه بایستی منابع، فرصت‌ها، چالش‌ها و ... مدنظر قرار گیرد و مانع ظهور ایده‌های نوآورانه و رقابت‌پذیر نشود. وی ادامه می دهد: نکته قابل توجه آن است که در استراتژی توسعه صنعتی باید معیارها به جای مصادیق مورد لحاظ قرار گیرد؛ به طور مثال، می‌توان استراتژی صنعتی را براساس آمار فارغ التحصیلان رشته‌های تحصیلی تعریف کرد.

حرکت به سمت صنایع بزرگ

چمنیان یادآور می شود: میزان ارزش افزوده و میزان تاثیر صنایع بر افزایش تولید سرانه ملی به اندازه صنایع وابسته است به طوری که کشورهایی در دنیا توانستند سرانه تولید ناخالص ملی خود را افزایش دهند که دارای صنایع بزرگ بوده‌اند. پژوهش‌‎ها حاکی از آن است که یکی از استراتژی‌های توسعه صنعتی حرکت به سمت صنایع بزرگ است که حول آن زنجیره تامین شکل گرفته؛ این در حالی است که براساس آمارها بیش از 90 درصد کارگاه‌های خراسان رضوی را کارگاه‌های کوچک تشکیل می‌دهند. بنابراین این موارد باید در استراتژی توسعه صنعتی مورد لحاظ قرار گرفته، مشکلات و عارضه‌های این مسیر شناسایی و مشوق‌هایی برای رفع موانع در نظر گرفته شود.

در استراتژی صنعتی، سرمایه‌گذاران تنها بازیگران صحنه نیستند بلکه دستگاه‌های دولتی، قوه قضاییه، بانکها و... هم باید در این راستا تلاش کنند. رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و بازار پول اتاق مشهد خاطرنشان می‌کند: استراتژی توسعه صنعتی صرفا یک راهنما برای سرمایه‌گذار نیست بلکه سندی است که تمامی بازیگران باید فعالیت خود را بر آن منطبق کنند تا در حوزه توسعه صنعتی توفیقی حاصل شود. سرمایه‌گذار صرفا یکی از بازیگران این صحنه است و سایر بازیگران اعم از سازمان‌های دولتی، نهادهای قانون‌گذاری، قوه قضاییه، بانک‌ها و موسسات باید در راستای آن استراتژی حرکت کنند. به طوری که باید مشوق‌های قانونی برای حرکت به سمت ایجاد صنایع بزرگ در نظر گرفته شود. به بیان دیگر، استراتژی توسعه صنعتی باید بستر مناسبی ایجاد کند که سرمایه به سمت صنایع بزرگ سوق یابد. آن‌چنان‌که در کشورهای توسعه یافته استراتژی توسعه مبتنی بر ایجاد صنایع بزرگ است.

ظاهرا وزارت صمت از زمان روی کار آمدن رزم حسینی، تا حدی سعی کرده تفکیکی در صنایع ایجاد کند؛ یکی از اقدامات شاید ابلاغ آیین‌نامه‌ای مبنی بر ممنوعیت اعطای تسهیلات به 30 رشته صنعتی باشد؛ اما چمنیان در این‌باره می‌گوید: ابلاغ این آیین‌نامه اقدامی نادرست است؛ مگر آن که اعطای این وام‌ها در محل مورد نظر صرف نشود. با این حال آن‌چه مسلم است باید بستر مناسبی ایجاد شود که در آن صنایع مدنظر بیشتر رشد کنند، در این صورت بانک‌ها برای اعطای تسهیلات به این صنایع بیشتر تشویق خواهند شد. به بیان واضح‌تر، در وهله نخست باید بستر کسب و کار مناسب باشد تا بانک‌ها به اعطای وام به این صنایع تشویق شوند. پیاده‌سازی استراتژی توسعه به صورت دستوری امکان ناپذیر است.