موانع و راهکارهای اجرای طرح کاداستر و صدور سند برای اراضی روستایی

در بیست و یکمین نشست دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی بررسی شد

موانع و راهکارهای اجرای طرح کاداستر و صدور سند برای اراضی روستایی

 

چالش های تامین مالی روستاییان برای مشارکت در طرح های توسعه ای معین های اقتصادی و موانع پیش روی اجرای طرح کاداستر در راستای سنددار کردن اراضی روستایی خراسان رضوی، موضوع بیست و یکمین نشست دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی استان بود.

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاروزی خراسان رضوی، علی اکبر لبافی، رئیس دبیرخانه این شورا گفت: بعد از شکل گیری مثلث توسعه اقتصادی و همگرایی و هماهنگی هایی ناشی از آن، به دنبال آن بودیم که کار را از روستا شروع کنیم و این اقدام را به عنوان پایگاه اصلی توسعه ببینیم؛ بر همین اساس و در راستای ایفای مسئولیت های اجتماعی و توجه به توسعه روستاها، برنامه ها آغاز شد و حدود 200 معین اقتصادی نیز پای کار آمدند و به عنوان خیّر در این زمینه ورود کردند.

وی با بیان اینکه «پیش از اجرای طرح مثلث توسعه اقتصادی و فرهنگی از آنچه در روستاها میگذشت، اطلاع چندانی نداشتیم»، افزود: در یکسال اخیر و پس از پیگیری موضوع توسعه روستایی، یکی از موانع جدی در این زمینه را عدم رسوب سرمایه در روستاها می دانیم. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، آب و برق و جاده و زیرساخ تها به اکثر روستاها رسید اما عملا نتوانسته‌ایم روستاییان را مجاب به عدم مهاجرت به شهرها کنیم. هم اکنون حدود 25 میلیون نفر در حاشیه شهرهای کشور سکونت دارند که غالبا از روستاها به شهر کوچ کرده اند و در آنجا مستقر شده اند.

لبافی تصریح کرد: در بررسی هایی که انجام گرفت، دریافتیم که آنچه در روستا کمتر اتفاق افتاده است، تزریق منابع و سرمایه گذاری و به دنبال آن اشتغالزایی و درآمدزایی مناسب برای روستاییان بوده است. به بیان بهتر، روستاییان نتوانسته اند استفاده لازم را از منابع و تسهیلات بانکی ببرند.

وی در توضیح دلیل این موضوع ابراز کرد: در استان ما حدود 60 درصد زمین های کشاورزی و خانه های روستایی فاقد سند هستند و به همین خاطر نمی توانند از تسهیلات بانکی بهره بگیرند. علاوه بر این، 40 درصدی که دارای سند هستند نیز، بانک آمادگی پذیرش آنها به عنوان وثیقه را ندارد.

رئیس دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی استان افزود: مشکل اراضی روستایی به دو ارگان مربوط است؛ بنیاد مسکن انقلاب اسلامی به عنوان متولی املاک روستایی و جهاد کشاورزی به عنوان متولی اصلی زمین های کشاورزی در این زمینه مسئولیت دارند؛ البته به طور کلی دستگاه های دیگری نیز درگیر این موضوع هستند و به ویژه در استان خراسان رضوی اوقاف و آستان قدس رضوی نقش پُررنگی دارند و به همین دلیل پیش بردن کار کمی سختتر است.

وی یادآور شد: طبیعتا وقتی اسنادی در روستا وجود نداشته باشد، فرد باید به شهر مراجعه کند و اسناد ملک و زمین شهری را وثیقه بگذارد که طبق ارزیابی ما این موضوع فقط  حدود ده درصد روستاییان امکان پذیر است.

رئیس دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی اظهار کرد: در جلسه گذشته مقرر شد هر یک از دستگاه ها اقداماتی برای حل این مشکل انجام دهند و ظرف 10 روز اقدامات خود را به ما منعکس کنند.

وی ادامه داد: جهاد کشاورزی استان طرح توجیهی خود را در این خصوص آماده کرده است و باید پیش از جلسه شورای گفتگو آن را به دستگاه های ذ یربط برساند تا هر یک از دستگاه ها آثار طرح را بر سازمان خود ارزیابی کنند.

*آیا اعتبارات استان کفاف اجرای طرح کاداستر را می‌کند؟

مجتبی میرزایی، کارشناس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان نیز در همین رابطه گفت: سازمان مدیریت اعلام آمادگی کرده است تا اگر مقرر است که جهاد کشاورزی به عنوان متولی امر اقدامی در زمینه طرح کاداستر برای صدور اسناد اراضی کشاورزی انجام دهد، ابتدای سال پیشنهادات خود را برای هر شهرستان اعلام کند و سپس برنامه ریزی لازم برای آن صورت بگیرد. نکته مهم آن است که شاید نتوانیم اعتبار لازم را برای اجرای این امور در استان تخصیص دهیم زیرا جهاد کشاورزی پروژه های بسیاری دارد. بنابراین باید از محل اعتبارات ملی موضوع را پیگیری کنیم.

لبافی، رئیس دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی در واکنش به اظهارات میرزایی گفت: مفاد نامه سازمان مدیریت استان نشان میدهد که امکان تامین اعتبار برای این موضوع از کدهای تخصیص بودجه وجود دارد.

 وی تصریح کرد: اجرای طرح کاداستر شاید سه سال به طول بینجامد؛ بنابراین، برای این موضوع نمیتوان تنها به اعتبار 150 میلیاردی امسال استان برای اجرای این طرح بسنده کرد.

*173 روستای خراسان رضوی فاقد نقشه است

در ادامه، تریبون در اختیار طیبی، کارشناس کاداستر اداره کل ثبت اسناد و املاک خراسان رضوی قرار گرفت و او درباره آخرین اقدامات انجام شده در راستای صدور اسناد روستایی گفت: با توجه به اعتبارات مصوب، تهیه نقشه های روستاها و شهرهای زیر 25 هزار نفر جمعیت استان را در دستور کار داریم؛ تاکنون 173 روستای فاقد نقشه معرفی شده و قرار است به روزرسانی نقشه ها را انجام دهیم.

وی افزود: صدور اسناد مالکیت در روستاها و شهرهای زیر 25 هزار نفر توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی صورت میگیرد و ما در حال برنامه ریزی و هماهنگی لازم با بنیاد مسکن در این زمینه هستیم و به محض وصول پرونده ها از این سازمان؛ پیگیری تثبیت نقشه ها و صدور اسناد را در دستور کار قرار خواهیم داد.

طیبی درباره تهیه نقشه های مربوط به اراضی روستایی توسط اداره کل ثبت اسناد استان نیز گفت: برون سپاری نقشه های عرصه اراضی توسط سازمان ثبت اسناد کشور پیش بینی شده و ما آموزش را به اشخاص حقیقی و حقوقی آغاز کردیم؛ این افراد بعد از آزمون، گواهینامه ای اخذ میکنند تا بتوانند در زمینه تهیه نقشه ها اقدام کنند و ظرف دو تا سه ماه آینده این اتفاق خواهد افتاد و این افراد طبق تکلیف، باید بین 4 تا 7 روز نقشه را به اداره ثبت تحویل دهند. از طرفی، متقاضی برای دریافت سند باید به اداره ثبت مراجعه کند تا اسناد دفترچه ای به تک برگ تبدیل شود. البته این موضوع نافی وظیفه دستگاههای مختلف در ارائه نقشه های خود نیست.

محمدرضا عباس زاده، معاون سرمایه گذاری دفتر امور روستائی استانداری نیز در این نشست، بر لزوم جلب مشارکت مردم برای اجرای این طرح با توجه به کمبود اعتبارات تاکید کرد و افزود: میتوان از طریق شوراهای اسلامی روستا نسبت به جلب مشارکت مردم اقدام کرد تا کار نیز با سرعت بیشتری انجام گردد؛ همانگونه که هر گاه بنیاد مسکن در بازنگری و تهیه طرحهای هادی روستاها به کمبود اعتبار و مشکل برمیخورد، از سوی مردم با عنوان "خودیاری" اعتبارات را جمع آوری میکنیم. بنابراین، لازم است برای اجرای طرح کاداستر هم از شورای استان درخواست کنیم تا ابلاغ لازم به شوراهای روستایی را داشته باشد و بخشی از درآمدهای روستاها از محل طرحهایشان به این موضوع اختصاص یابد.

*بارگذاری اطلاعات 25 هزار هکتار اراضی موقوفی در سامانه کاداستر استان

حجت الاسلام محمد ذاکری، معاون حقوقی، ثبتی اداره کل اوقاف و امور خیریه خراسان رضوی نیز در تشریح اقدامات این اداره در زمینه طرح کاداستر ابراز کرد: اقداماتی جدی در راستای این طرح در استان انجام شده است. اداره اوقاف نقش امین موقوفات را دارد و وظیفه داشتیم نسبت به اجرای طرح کاداستر اقدام کنیم. بر همین اساس، در سال 98 اطلاعات حدود 25 هزار هکتار اراضی موقوفی در سامانه کاداستر استان بارگذاری شد. البته وقتی نقشه ها بارگذاری می شود، مشخص می گردد که پلاک ها وقفی هستند. همچنین پاسخگویی الکترونیک به استعلامات درباره اراضی  نیز در حال انجام است و تسریع در این امر را شاهد خواهیم بود.

وی ادامه داد: به لحاظ آماری تا زمانی که اسناد ثبت نشود، اطلاعات دقیقی نمیتوان ارائه کرد اما به لحاظ تعداد سند، حدود 24 هزار و 200 سند از سال 1309 تاکنون در موقوفات استان اخذ شده و جدولی برای اخذ سند مالکیت و تبدیل سند مالکیت (به دلیل تک برگی بودن اسناد) به سند ششدانگ در حال تهیه است و تلاش ما این خواهد بود که اسناد باقیمانده را به حداقل برسانیم.

ذاکری خاطرنشان کرد: قرار بود در سال گذشته، هزار سند تک برگی به سند ششدانگ تبدیل گردد که موفق شدیم اینکار را برای 1073 سند انجام دهیم. در سال 97 نیز برای بخش زیادی از پلاکها تعیین تکلیف صورت گرفت و امسال هم با وجود کرونا، بخشی از کار انجام شده است و امیدواریم تا پایان سال برنامه ها اجرایی گردد.

*83 درصد پلاک های موقوفات خراسان رضوی سنددار شده است

معاون حقوقی، ثبتی اداره کل اوقاف و امور خیریه استان گفت: تاکنون 83 درصد پلاک های موقوفات خراسان رضوی سنددار شده است و 17 درصد هم باید ظرف امسال و سال آینده انجام شود.

ذاکری خاطرنشان کرد: 47 درصد از اسناد پلاکهای وقفی باید تبدیل به سند ششدانگ شود که لازمه اینکار، تهیه نقشه های مورد نیاز است و در این زمینه برای تامین اعتبار دچار مشکل هستیم. تقاضای ما همکاری جهاد کشاورزی در این زمینه است؛ بدین صورت که پلاک های موقوفی را به این سازمان اعلام کنیم و این سازمان کمک کند که تا پایان سال صدور سند صورت بگیرد.

علی یگانه، مدیر سرمایه گذاری جهاد کشاورزی خراسان رضوی هم درباره اعتبارات تهیه نقشه این سازمان گفت: ما برای انجام تعهدات نقشه برداری 4میلیون و 500هزار هکتار از اراضی کشاورزی اعتباری 261 میلیاردی داریم که با توجه به حالت قطره چکانی تخصیص اعتبارات، اگر بتوانیم کار را با مشارکت مردم پیش ببریم، زودتر به نتیجه می رسیم.

وی در پاسخ به درخواست اداره کل اوقاف برای تامین اعتبار تهیه نقشه های اراضی موقوفه دارای سند تک برگ از سوی جهاد کشاورزی نیز اظهار کرد: موضوع تعیین تکلیف اراضی فاقد سند را با همکاری اداره کل اوقاف انجام می دهیم اما در بحث اعتباردهی بعید می دانم که از اعتبارات جهاد بتوانیم کمکی به این بحث بکند.

*آیا سیستم بانکی اسناد روستایی را به عنوان وثیقه می‌پذیرد؟

مجید مهدوی، دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزی استان نیز در واکنش به نکات مطرح شده، به طرح این پرسش پرداخت که؛« سوال این است که آیا سیستم بانکی سندهای روستایی را به عنوان وثیقه می پذیرد؟ زیرا هم اکنون نیز زمین های سنددار روستایی برای دریافت تسهیلات بانکی دچار مشکل هستند.»

در ادامه این نشست، جواد کدخدا مزرجی، کارشناس شورای هماهنگی بانک های استان پشت تریبون قرار گرفت و درباره تامین اعتبارات برای اجرای طرح کاداستر گفت: پیشنهاد داریم که این اقدام در یکی از روستاها به صورت پایلوت کار انجام بگیرد تا هزینه صدور سند برای هر خانه روستایی ارزیابی گردد و می توان ترکیبی از منابع شخصی و بودجه ای که دولت درنظر گرفته را برای اجرای این موضوع پیش بینی کرد. اگر کار به طور پایلوت در یکی از روستاها انجام شود و مردم اثرات مثبت سنددار شدن اراضی خود را ببینند، همکاری بهتری هم در این زمینه خواهند داشت.

وی درباره پذیرش اسناد روستایی به عنوان وثیقه تسهیلات عنوان کرد: تسهیلات به وثایق ملکی روستایی و اراضی کشاورزی دارای سند پرداخت می شود اما ممکن است برخی شعب برخی بانک ها به خاطر ریسکی که در پذیرش این اسناد وجود دارد، سلیقه ای عمل کنند. سند دار کردن مجموعه ای از خانه های روستایی ارزش افزوده آن ملک را به دنبال خواهد داشت و سهل‌البیع خواهد بود و با سند دار کردن املاک بخشی از نگرانی ها حل می شود، زیرا با وقوع یک سیل و یا زلزله و خشکسالی در یک روستا ارزش زمین کاهش می یابد.

*لزوم بررسی چگونگی خودیاری مردم در صدور اسناد روستایی

لبافی، رئیس دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی استان بار دیگر پشت تریبون قرار گرفت و در جمع بندی مباحث مطروحه بیان کرد: در حوزه تهیه طرح کاداستر زمین های زراعی کشاورزی دچار مشکل هستیم که البته به گفته جهاد کشاورزی، علاوه بر اینکه نهادهایی چون اوقاف و آستان قدس در مالکیت این اراضی نقش دارند، با کمبود اعتبار نیز مواجهیم و باید ببینیم برای رفع این مشکل چه باید کرد تا از طریق شورای گفتگو و ستاد تسهیل موضوع را پیگیری نماییم.

لبافی با اشاره به مشکل تامین منابع برای اجرای طرح کاداستر گفت: بعید است با شرایط بودجه ای دولت بتوان این اعتبارات را از طریق دولت تامین کرد اما باید ببینیم میتوان به طور تلفیقی این کار را انجام داد یا خیر. هم اکنون دستگاههای جهاد کشاورزی و اوقاف در اجرای کار مشکلی ندارند اما در تامین اعتبار دچار چالش هستند.

وی تاکید کرد: باید بررسی کرد که چگونه می توان از کمک های مردم استفاده کرد تا کسانی که قرار است در قالب خودیاری همکاری کنند، اراضی شان به عنوان اولویت در نظر گرفته شود و با استفاده از مشارکت مردمی و کمک های دولت برای تهیه طرح کاداستر و صدور سند اقدام کنیم.

لبافی خاطرنشان کرد: صدور سند با توجه به اینکه در اجرای طرح مثلث توسعه اقتصادی به دنبال توسعه روستایی هستیم، موضوع بسیار مهمی برای ماست و باید در راستای اجرایی شدن آن تمام تلاش خود را به کار بندیم.