سراب به سامان رسیدن تولید؟

سراب به سامان رسیدن تولید؟
نویسنده خبر : روابط عمومی تاریخ بارگذاری : پنج شنبه ، 23 مرداد 1399

تولیدکنندگان این روزها با مشکل بزرگی به نام تامین مواد اولیه دست و پنجه نرم میکنند

سراب به سامان رسیدن تولید؟

این روزها که صادرات به خاطر برخی محدودیتهای مرزی؛ و بازار داخلی به خاطر کاهش قدرت خرید مردم در وضعیت مطلوبی نیست، تولیدکنندگان با مشکل دیگری هم دست و پنجه نرم میکنند و آن، تامین مواد اولیه و چالشهای مربوط به آن است. بخش خصوصی از ابتدای امسال این موضوع را یکی از چالشهای مهم اقتصادی کشور خوانده است.

اواخر تیرماه هم غلامحسین شافعی رئیس اتاق ایران در نشست هیات نمایندگان اتاق مشهد نسبت به موضوع تامین مواد اولیه کارخانجات و بنگاه‌های تولیدی کشور، طی ماه های آینده ابراز نگرانی کرد. شافعی این موضوع را بزرگترین چالش پیش روی اقتصاد مولد کشور دانست و تاکید کرد که «اگر امروز برای آن چاره ای اندیشیده نشود، تبعاتش در عرصه اقتصاد و اشتغال، جدی و سنگین خواهد بود».

حسین محمودی خراسانی نایب رئیس اتاق بازرگانی خراسان رضوی هم در آن نشست از مواجهه با بحران در خطوط تولید کارخانجات و تعطیلی بنگاههای اقتصادی در صورت ادامه کمبود مواد اولیه هشدار داد. او گفت «امروز این آمادگی وجود دارد که هر آنچه دولت برای تامین مواد اولیه پیشنهاد می کند را به کار ببندیم. حقیقت آن است که همان پیشنهادات قبلی نیز کارآمدی لازم را با شرایط موجود ندارد و اغلب نیز چندگانگی در رویه های اجرایی را شاهد هستیم. برآیند این وضعیت، چالشی است که هر روز تشدید می شود و فرصت هایی که مکرر از دست می روند». محمودی تاکید کرد که بخش تولید بیش از هر حمایتی، به ثبات در حوزه فعالیت خود نیاز دارد. یعنی حداقل سه ماه رویه ها دستخوش تغییر نشوند و قیمت ها نوسان نگیرند.

البته ظاهر امر و وضع موجود نشان میدهد که این اتفاق شدنی نیست کمااینکه قیمت برخی کالاها و مواد اولیه پی در پی در حال افزایش است و دلیل آن هم تایرپذیری قیمتها از نوسانات دلار است؛ از سوی دیگر، عدم تخصیص ارز به چالشی برای تامین مواد اولیه بدل شده است.

به بن بست خوردن تولیدات به خاطر عدم تخصیص ارز برای واردات ماشین آلات

همانطور که محمدعلی چمنیان رئیس کمیسیون سرمایه گذاری و تامین مالی اتاق مشهد معتقد است برخی از مراکز صنعتی و تولیدی، طرف حساب قراردادهایشان کارفرمایان دولتی و خصولتی بزرگ است و عدم تخصیص به موقع ارز طی سه ماه گذشته از سوی بانک مرکزی، باعث شد تا تعداد زیادی از آنها نتوانند مواد اولیه مورد نیاز خود را در موعد لازم وارد کنند. وی گفت «شماری از این واحدهای تولیدی حتی تلاش در گسترش زنجیره تامین و افزایش عمق تولید داخلی داشتند اما حالا به بن بست خورده و حتی ارز لازم برای واردات ماشین آلات مورد نیاز خود را هم دریافت نکرده اند. این رویه به تعطیلی خطوط تولید این بنگاه های اقتصادی می انجامد».

محمدرضا توکلی زاده عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی خراسان رضوی هم در زمینه تامین مواد اولیه، مشکل اصلی را برای صنایعی میداند که مواد مورد نیاز خود را از خارج از کشور تامین میکنند؛ او عنوان می کند: صنایعی که مواد اولیه شان از خارج کشور تامین می شود، با اعمال تحریم، برای تامین مواد اولیه خود با مشکل مواجه هستند.

توکلی زاده می افزاید: اخیرا تعدادی از فلزات نیز مشمول تحریم شده اند؛ به طور مثال، بخشی از افزودنی هایی که صنایع فولاد به آن نیاز دارند از خارج وارد می شوند لذا این صنایع برای تامین مواد اولیه شان با مشکل جدی مواجه هستند. نکته قابل توجه آن است که بعضا 90 درصد مواد اولیه برخی صنایع از خارج کشور تامین می شود، بر همین اساس بیشترین آسیب متوجه این بنگاه های اقتصادی است.

مشکل ارزی 48 واحد در خراسان رضوی برای تامین مواد اولیه

اما مشکل تامین مواد اولیه واحدها علاوه بر تامین ارز برای خرید مواد اولیه جدید، ترخیص مواد دپو شده در گمرک است که به خاطر عدم ارائه ارز لازم، همچنان در گمرک باقی مانده است.

تقریبا 10 روز پیش بود که علی رسولیان، معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی قولی مبنی بر تلاش برای حل مشکل تامین مواد اولیه بنگاههای استان داد؛ از رسولیان درباره اقدامات استانداری در این زمینه میپرسیم؛ او میگوید: استانداری خراسان رضوی حساسیت ویژه ای در رابطه با تامین کالاهای ضروری و مواد اولیه مورد نیاز واحدهای صنعتی دارد به طوری که تمامی ضرورت ها در این دو حوزه را رصد کرده و پیگیری جدی برای ترخیص این کالاها دارد البته تامین ارز و مجوز بانک مرکزی برای ترخیص کالاها از مهم ترین چالش های این حوزه است؛ به طور مثال، به رغم آن که بسیاری از کالاها در گمرکات ثبت سفارش شده بودند و ارز متقاضی هم تامین شده بود، با مساله عدم ترخیص مواجه بودند. لذا واحدهایی که با این مشکل مواجه بودند مورد شناسایی قرار گرفتند  و در رابطه با واحدهایی که ترخیص کالایشان با تاخیر انجام گرفته بود و یا ارزشان دیر تامین شده بود، مکاتباتی با بانک مرکزی انجام گرفته است و سعی کردیم که در این استان مشکل کمتری در این زمینه داشته باشیم.

وی یادآور می شود: تاکنون  48 واحد شناسایی شدند که برای تامین مواد اولیه با مشکل تامین ارز مواجه بودند که از این میان مواد اولیه 22 واحد در گمرکات موجود بود در همین راستا جلسات متعددی با حضور استاندار، مدیر کل گمرک استان، رئیس سازمان صمت و ... برگزار شد که طی این جلسه مشکل 18 واحد حل و فصل شد. به بیان دیگر واحدهایی که کالاهایشان در گمرکات موجود و ثبت سفارش شده بود با پیگیری های انجام گرفته بخش عمده ای از کالاهایشان با مجوز گمرک ترخیص شد تا مشکل آن بنگاه اقصادی مرتفع و مسیر قانونی از طریق بانک مرکزی طی شود.

رسولیان درباره واحدهایی که در حال حاضر با کمبود مواد اولیه مواجه هستند، میگوید: این واحدها به چند دسته تقسیم می شوند؛ نخست آن که برخی از بنگاه های اقتصادی برای تامین مواد اولیه به ارز نیاز دارند که هنوز به این واحدها ارز تخصیص پیدا نکرده است که در این خصوص مقرر است ابلاغیه ای صادر شود که با تعهد این واحدها، کالاهایشان ترخیص شود تا بانک مرکزی بتواند ظرف 3 ماه ارز مورد نیاز آنان را تامین کند. دوم، واحدهایی هستند که ارز به آنان تخصیص پیدا کرده اما از سمت بانک مرکزی تامین نشده است. در این مورد نیز کالاها با تعهد متقاضی و با نظر مساعد بانک ترخیص می شود.دسته سوم واحدهایی است که دارای ارز اشخاص و یا ارز در مقابل صادرات هستند که این واحدها می توانند ثبت سفارش کنند و بخش عمده ای از کالای آن ها ترخیص شود. در همین راستا، بانک مرکزی بخشنامه ای را به سازمان صمت و گمرکات ابلاغ کرده که با ارز اشخاص بتوان کالا را ترخیص کرد.

دپوی مواد اولیه واحدهای قطعه سازی و مواد شیمیایی در گمرک

معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی نیز در خصوص صنایعی که با تامین مواد اولیه با چالش مواجه هستند، این گونه پاسخ می دهد: در واقع مواد اولیه مربوط به حوزه قطعه سازی، مواد شیمیایی و ماشین الات خط تولید و ... از جمله مواردی بودند که در گمرکات دپو بودند که امید می رود با برنامه ریزی های دولت این کالاها هر چه سریع تر ترخیص شوند. برخی از واحدها نیز با مشکل جدی مواجه بودند که مشکلشان در سطح استان حل و فصل شد.

دلایل رسوب و انباشت کالاها در گمرکات

«موضوعی که باید در خصوص رسوب کالا مد نظر داشت این است که کالاها در گمرکات به صورت مداوم وارد و ترخیص می شوند و کالایی که وارد گمرک شده و در حال تشریفات گمرکی است و هنوز مهلت قانونی توقف آن به اتمام نرسیده، جزء کالاهای رسوبی تلقی نمی‌شود، بنابراین باید تفاوتی بین کالای رسوبی و کالای موجود در گمرک که در حال تشریفات گمرک است، قائل شد». امید جهانخواه ناظر گمرکات خراسان رضوی و مدیر کل گمرک مشهد اما با بیان این نکته میگوید: عوامل متعددی در راستای دپو، ایستایی، کندی تشریفات گمرکی و رسوب و انباشت کالاها تاثیرگذارند، لذا این عوامل را می توان در چهار مقطع زمانی :1- قبل از اظهارکالا به گمرک  2- بعد از اظهار کالا به گمرک و در حین انجام تشریفات گمرکی 3- بعد از صدور پروانه الکترونیک گمرکی و قبل از ترخیص قطعی کالا و  4- پس از ترخیص کالا و تبعات بوجود آمده جهت رسوب اقلام بعدی بررسی و مد نظرقرار داد.

جهانخواه درباره مهمترین دلایل ماندگاری و انباشته شدن کالاها قبل از اظهار کالا به گمرک به مواردی چون ورود کالاهای فاقد ثبت سفارش وزارت صمت به کشور، تاخیر در تامین ارز، انقضای تاریخ اعتبار ثبت سفارش برای اظهار به گمرک، عدم تمکن صاحب کالا برای پرداخت حقوق ورودی و تمایل نداشتن برخی از صاحبان کالا برای اظهار کالای وارده به گمرک اشاره میکند.

ناظر گمرکات خراسان رضوی خاطرنشان می کند: عدم امکان ترخیص کالاهای در صف تخصیص ارز بانکی و امکان ترخیص درصدی کالاهای در صف تامین ارز، تطویل در صدور و ارسال سیستمی مجوزهای قانونی جهت ترخیص کالا توسط سازمانهای همجوار، عدم تمکن مالی صاحب کالا برای پرداخت حقوق ورودی و یا ارائه ضمانت نامه بانکی از مهمترین دلایل ایستایی، ماندگاری و انباشت کالا بعد از اظهار به گمرک است.

وی ادامه می دهد: انباشت کالا بعد از صدور پروانه الکترونیک و قبل از ترخیص کالا نیز به دلیل دپوی کالا در انبار صاحبان کالا در داخل مناطق آزاد و ویژه، عدم خروج کالا از انبارهای گمرکی و مناطق آزاد و ویژه بدلیل مقرون به صرفه بودن نگهداری کالا در این انبارها نسبت به سایر انبارها و مشکل تامین ناوگان حمل و نقلی جهت جابجایی کالاهای ترخیص شده انجام می گیرد. همچنین مغایرت مشخصات کالای ترخیص شده با اظهار صاحب کالا، مغایرت اطلاعات پایه با اطلاعات ثبت سفارش و عدم تعیین تکلیف اقلام باقیمانده از ترخیص درصدی کالاهای گروه 1و 2 کالایی از مهمترین دلایل انباشت کالا پس از ترخیص کالا وتبعات بوجود آمده جهت رسوب اقلام بعدی است.

 ناظر گمرکات خراسان رضوی یادآور می شود: کالاهایی که هنوز بنا به دلایل از پیش گفته هنوز ترخیص نشده است به نوع خاصی از کالا و واحد تولیدی خاصی منحصر نبوده به عنوان مثال یک نوع کالای واحد تولیدی طی دو ثبت سفارش متفاوت وارد می شود که یکی از ثبت سفارشات می تواند کد رهگیری بانک مرکزی را اخذ کند و ترخیص شود اما ثبت سفارش دیگری ممکن است به دلیل عدم تامین ارز و یا عدم اخذ کد رهگیری امکان ترخیص درصدی و ترخیص قطعی کل کالا را نداشته باشد. وی عنوان می کند: امیدواریم در آینده نزدیک با توجه به پیشنهادات گمرک ایران از جمله اجازه ترخیص درصدی کالاهای گروه 1 و 2 کالایی که در صف تخصیص ارز هستند شاهد تسریع در روند ترخیص کالا ها خصوصا کالاهای واحدهای تولیدی در کشور و استان باشیم.

باید منتظر باشیم و ببینیم برنامه ریزی مسئولان برای حل مشکل دپوی مواد اولیه بنگاهها در گمرک تا چه در حل مشکل آنها موثر است و دولت در هفته های آتی چه برنامه ای برای تامین ارز مورد نیاز برای واردات مواد اولیه از خارج خواهد داشت.

 مشکل جدی واحدهای وابسته به محصولات فولادی در تامین مواد اولیه

محمد رضا مس فروش، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی با تایید اینکه هم اکنون بسیاری از واحدهای تولیدی با مشکل تامین مواد اولیه مواجهند، به دنیای اقتصاد میگوید: صنایع پایین دستی پتروشیمی و صنایعی که برای تولید کالاهایشان به محصولات فولادی نیاز دارند، در حال حاضر با مشکل مواجه هستند.

مس فروش معتقد است بخش عمده ای از این مشکل ناشی از نوسانات نرخ ارز بوده و بخش دیگری از آن مربوط به توزیع نامتناسب است چنان که واحدهایی که تمایل دارند مواد اولیه شان را از بورس تامین کنند، نمی توانند به میزانی که بورس این مواد اولیه را در اختیار دارد، ضروریات خود را تامین کنند. وی اظهار میکند: این واحدها برای تامین مواد اولیه خود به بازار آزاد روی می آورند که قیمت های آن بسیار متفاوت است و گاهی اوقات نیز فعالیت واحد تولیدی از توجیه اقتصادی خارج می شود. در همین راستا، این هفته در تهران نشستی با حضور معاون وزیر در امور صنایع برگزار خواهد شد که در آن، ب این دست مسائل پرداخته خواهد شد تا بدین طریق برای تامین مواد اولیه صنایع پایین دستی پتروشیمی و ورق های فولادی مورد نیاز برخی از صنایع، تصمیمات لازم اخذ شود.

رئیس سازمان صمت خراسان رضوی خاطرنشان می کند: واحدهای تولیدی که با مشکل تامین مواد اولیه مواجه هستند به تبع با کاهش تولید و اشتغال رو به رو خواهند بود که این مساله متضاد با سیاست های بخش دولتی در خصوص واحدهای صنعتی تولیدی است اما نباید از این مهم غافل شد که برخی از واحدهای صنعتی به دنبال واردات مواد اولیه از خارج هستند این در حالی است که توان تولید برخی از این مواد اولیه در داخل وجود دارد. لذا برای تشویق تولید داخل و رفع اشکالات آن باید از واردات مواد اولیه مشابه به داخل جلوگیری کنیم. هر چند که ممکن است کیفیت مواد اولیه و یا کالاهای واسطه ای که از خارج وارد می شود نسبت به مشابه داخلی بهتر باشد و یا حتی در برخی موارد نیز قیمت آن متناسب تر باشد با این حال، این مسائل نباید مانع حمایت از تولیدکننده داخلی باشد.

مس فروش یادآور می شود: کارگروهی کارشناسی ذیل ستاد تدبیر در خراسان رضوی تشکیل دادیم که در این کارگروه نیازهای واقعی بنگاه های اقتصادی را بررسی میکنیم و اگر نیازهای واحد تولیدی برای ما محرز شود، دستگاه های اجرایی با همکاری یکدیگر مصوبه ای را در این خصوص تدوین می کنند تا سهمیه آن واحد تولیدی افزایش یابد چنان چه که تاکنون برخی از واحدها از شرایط تعطیلی و بحرانی خارج شده اند.

آزادسازی کالاهای دپو شده 45 بنگاه اقتصادی استان

وی از حل مشکل دپوی مواد اولیه برخی واحدها خبر میدهد و میگوید: مواد اولیه برخی از صنایع در گمرکات دپو شده بود که در حال حاضر این مشکل با ابلاغ بخش نامه ای که بانک مرکزی صادر کرده و گمرک از آن تبعیت می کند  تا حدودی مرتفع شده است. شاهد این مدعا آن است که کالاهای بیش از 45 بنگاه اقتصادی در گمرکات دپو شده بود که طی روزهای اخیر با همکاری مسئولین استان، گمرک و تلاش واحدهای صنعتی این مشکل مرتفع شد و شمار این واحدها به 8 مورد تنزل پیدا کرد که مشکل این تعداد از واحدها نیز مشروط به آن که در گروه کالایی ممنوعه نباشند حل و فصل می‌شود.

 

 منبع:دنیای اقتصاد

دانلود اپلیکیشن اتاق بازرگانی