سایه کرونا ویروس بر تجارت استان

دغدغه‌های صادرکنندگان، نسبت به بعضی محدودیت ها در بازارهای هدف

سایه کرونا ویروس بر تجارت استان

 

ویروس کرونا، علاوه بر بحران جدی در بخش سلامت و تبعات اجتماعی آن؛ حالا عرصه اقتصاد و کسب و کار را نیز با چالش‌هایی جدی مواجه ساخته است.

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی؛ در کشورمان، در آستانه سال نو، دیگر خبری از رونق همیشگی بازار نیست و صنعت گردشگری که نوروز برایش پُربارترین ایام ساز بود، حالا با یک سکته جدی مواجه شده است.

این خسارت ها اگرچه در روند اولویت دهی به سلامت جامعه، گریزناپذیر به نظر می رسند اما باید برای جبران آن‌ها تدبیری اندیشیده شود.  

بی تردید هر تغییر مثبتی در عرصه سیاستگذاری‌ اگر با برنامه ریزی مدبرانه و پیگیری های مستمر همراه باشد، بنگاه های اقتصادی و خدماتی را کمتر دچار ضرر و زیان خواهد کرد و توامان به توانمندسازی مجدد آن ها، بعد از عبور از این بحران کمک می نماید.

یکی از این اقدامات می تواند، رایزنی‌های دولت برای گشودن مسیرهای صادراتی باشد. برای اطلاع از آخرین وضعیت و چالش های بخش صادرات با فعالان این بخش به گفتگو نشستیم:

*ضرورت رایزنی وزارت امور خارجه برای برقراری دوباره روند صادرات

«محمدحسین روشنک»، رئیس کمیسیون تجارت اتاق مشهد در این رابطه می گوید:  به طور کلی صادرات و تجارت ما متاثر از شیوع کرونا در کشورمان قرار گرفته است البته بخشی از مشکلات و محدودیت هایی که از سوی دیگر کشورها اعمال شده را باید متاثر از تبلیغات دشمنان بدانیم.

او به مشکلات در بخش صادرات گوشه چشمی دارد و می گوید که احتمالا این مسائل به حوزه واردات محصولات اولیه نیز تسری پیدا خواهد کرد و توضیح می دهد: هر چند که در شرایط فعلی صادرات متوقف نشده و صادرات ریلی کالاها به خوبی انجام می گیرد اما تجار ما در مرزهای زمینی با مشکلاتی جدی مواجه هستند.

رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی تصریح می کند: یکی از چالش های عمده در بحث صادرات مواد غذایی است، به ویژه آن بخش از محصولاتی که در بازار هدف خود، صاحب برند و جایگاه ویژه هستند؛ به طور مثال، تولیدکنندگان استانی در تولید «خمیرمایه» جایگاه خوبی در آسیای میانه دارند که متاسفانه صادرات این محصولات به دلیل عدم هماهنگی با کشورهای هدف صادراتی با مشکل مواجه شده است.

روشنک خاطرنشان می کند: محصولات غذایی از مدت ها قبل برای ایام نوروز به مقصد کشورهای هدف تدارک دیده شده و باید به بازارهای هدف برسند. اگر این مهم محقق نشود، چند چالش حاد رقم می خورد؛ نخست آنکه کارگران واحدهای تولیدی بیکار می شوند، دوم آنکه بازارهای هدف با کمبود کالا مواجه می شوند، علاوه بر آن، احتمال تولید کالاهای تقبلی توسط سایر کشورها و سوء استفاده آنان از برندهای ایرانی بسیار افزایش پیدا می کند. 

وی یادآور می شود: به استناد مواردی که ذکر شد، ضرورت دارد تا وزارت امور خارجه و سازمان توسعه تجارت مذاکرات لازم را با کشورهای هدف صادراتی از جمله ترکمنستان به انجام برسانند تا مسیر صادرات از نو گشوده شود. توجه داشته باشیم که این کالاها تحت شرایط قرنطینه و با واگن صادر می شوند و هیچ شخصی همراه با بار صادراتی به کشورهای هدف سفر نمی کند. به بیان دیگر سفرای ما در کشورهای ازبکستان، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان باید با مراجع ذی‌صلاح در کشورهای مذکور مذاکره کرده و هماهنگی های لازم را جهت اخذ موافقت برای صدور محصولات صادراتی از کشورمان دریافت کنند. طبیعتا تمامی پروتکل‌های بهداشتی و پیشگیرانه برای این محصولات مدنظر قرار گرفته و نباید از این بابت، ممانعتی وجود داشته باشد.

*دولت برنامه خاصی به منظور حمایت از صادرات در شرایط فعلی نداشته است

«مجید محمدنژاد»، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی نیز بر این باور است که؛«با شیوع ویروس کرونا وضعیت صادرات کالا چندان مطلوب نیست، به طوری که کشورهای هدف صادراتی در حوزه آسیای میانه به دلیل عدم آگاهی به مسائل بهداشتی و فقدان کادر پزشکی و درمانی مجرب در کشورشان، تمام نگرانی هایشان را صرفا بر مرزهای ایران متمرکز کرده اند.»

وی ادامه می دهد: از آنجا که ایران کانون استراتژیک صادرات در منطقه است و برخی از کشورهای حوزه «CIS» از ظرفیت ترانزیتی ما بهره می گیرند، فشار دو چندانی بر مرزهای خروجی کشورمان وارد شده است. علاوه بر این شیوع کرونا از حیث روانی نیز تاثیرات نامطلوبی بر جریان صادرات کشورمان داشته است، چنان که هم اکنون شاهد هستیم امور صادراتی متوقف شده و یا به کندی انجام می گیرد. در شرایط فعلی ما نیازمند ورود ارز به کشور هستیم و وضعیت موجود، دشواری شرایط را دوچندان کرده است.

محمدنژاد یادآور می شود: این در حالی است که کشورهای همجوار چین همچنان مراودات تجاری‌شان را با این کشور انجام می دهند و تردد نیروی انسانی‎شان به چین بسیار بیشتر از مبادلات ایران با کشورهای همسایه اش است.

وی از ضرورت حمایت دولت از بخش صادرات سخن به میان می آورد و می افزاید: در چنین شرایطی، معمولا دولت ها بسته های حمایتی و تسهیلگری های لازم را پیش بینی می کنند تا بخش های مختلف اقتصادی متضرر نشوند. اگر چالش های موجود برای بخش صادرات ما تداوم پیدا کند، قطعا به تناسب آن، حوزه تولید خسران می بیند.

این عضو هیات نمایندگان اتاق مشهد خاطر نشان کرد: برقراری دوباره جریان صادراتی کشور، نیازمند اعتمادسازی و رایزنی موثر با کشورهای هدف است. طبیعتا اگر آن ها از برنامه های نظارتی ایران و سطح رعایت مولفه های پیشگیرانه توسط کشورمان مطلع شوند، نگرانی‌هایشان مرتفع خواهد شد. فضاسازی منفی که در این خصوص در کشورهای هدف صادراتی ایجاد شده، در حال حاضر بر اقدامات کشورمان غلبه داشته است.

*صادرات برخی از کالاها به دلیل منع قانونی با محدودیت مواجه شده است

به سراغ محمد کوهگرد، مدیرکل گمرک دوغارون رفتیم و وضعیت صادراتی استان را از مرز شرقی و این مرز مهم جویا شدیم. وی روند صادرات کالا به افغانستان را «عادی» توصیف می کند و می گوید: در حال حاضر صادرات و ترازیت با وضعیت عادی از مرز دوغارون انجام می شود و روزانه سه هزار و 500 الی 4 هزار مسافر نیز از این مرز تردد دارند و قریب به 600 الی 700 کامیون نیز کالاهای عمدتا صادراتی ایران را به افغانستان تردد دارند و در شرایط فعلی مشکل خاصی برای صادرات کالا از این مرز وجود ندارد؛ البته تردد افراد نسبت به گذشته با توجه به شیوع کرونا کاهش یافته است.

وی خاطرنشان می کند: تدابیر بهداشتی در مرز دوغارون با هماهنگی های صورت گرفته توسط فرمانداری تایباد به خوبی در حال پیگیری و انجام است، چنان که می توان اذعان کرد، پس از فرودگاه امام خمینی(ره) مجهزترین دوربین حرارتی در مرز دوغارون نصب شده و از رانندگان کامیون هایی که در این مرز تردد دارند، توسط شبکه بهداشت پایش های مستمر انجام می گیرد. هر چند که ممکن است این قبیل اقدامات روند تجارت را کند کند اما امر صادرات و واردات همچنان انجام می گیرد.

مدیرکل گمرک دوغارون ادامه می دهد: هر چند که صادرات برخی از کالاها به دلیل منع قانونی و صدور بخشنامه هایی از گمرک ایران با محدودیت مواجه شده اما به طور کلی صادرات در شرایط فعلی کاهشی نداشته است، به طوری که براساس آمار حاصله، حجم صادرات از مرز دوغارون در 11 ماهه سال جاری نسبت به مدت مشابه در سال گذشته، 15 درصد افزایش را نیز تجربه می کند. حال امید می رود از آن جا که کنترل های لازم در صادرات محصولات و کالا در مرز انجام می گیرد، کشورهای هدف صادراتی مانع از ورود این کالاها به کشورشان نشوند.

*محدودیت برای مواد غذایی صادراتی و کالاهای قرنطینه‌ای

«اميد جهانخواه»، ناظر گمركات خراسان رضوي نیز در این رابطه تصریح می کند: در شرایط فعلی صادرات انجام می شود و گمرک ایران حمایت هایی را از صادرکنندگان به عمل آورده است، چنان که جلسات ملاقات مرزی که با مسئولین ذی ربط کشورهای همسایه انجام می گیرد و وزارت امور خارجه نیز پیگیری های لازم را انجام می دهد تا کالاهای صادراتی بتوانند با سرعت از کشور خارج و به مقصد عازم شوند.

وی ادامه می دهد: علی رغم بسته شدن چند مرز، فرآیند صادرات به خوبی انجام می گیرد؛ به طور مثال، صادرات از مرز سرخس به صورت ریلی و از مرز دوغارون طبق روال گذشته در حال انجام است. به طوری که براساس آمار در بازه زمانی 11 ماهه سال جاری، شاهد رشد 19 درصدی نسبت به مدت مشابه بوده ایم هر چند که آمار جدیدی در خصوص روند صادرات در اختیار نداریم اما آنچه که مسلم است روند صادرات طبیعی بوده و صرفا صادرات از حمل و نقل زمینی به ریلی در مرز سرخس تغییر پیدا کرده است و کالاهای مرز لطف آباد نیز بنا به تقاضای صادرکنندگان به سمت مرز سرخس تغییر مسیر داده اند.

جهانخواه خاطرنشان می کند: در حال حاضر صدور کالا به کشور افغانستان با مشکلی مواجه نیست اما کشور ترکمنستان اجازه ورود کالاها و مواد غذایی نیازمند قرنطینه را نمی دهند. همچنین کشورهای حوزه آسیای میانه نیز واردات محصولات ایرانی را نمی پذیرند که این مسائل توسط نمایندگی وزارت امور خارجه در شمال و شمال شرق کشور در حال پیگیری است و امید می رود این مشکلات طی چند روز آتی رفع شود.

وی اضافه می کند: در حال حاضر برای صادرات کالا به جز مواد غذایی و قرنطینه ای، مشکلی وجود ندارند. البته همکاری بخش خصوصی و بخش دولتی می تواند در شرایط فعلی مثمرثمر واقع شود تا بتوانیم کالاهای صادراتی کشور و استان را به مقاصدشان برسانیم.