روزهای بی‌فروغ گردشگری

شیوع کرونا آسیبی جدی به اقتصاد گردشگری خراسان رضوی وارد کرده و حمایت‌های دولتی هم تاثیر چندانی در کمک به واحدهای این صنعت نداشته است

روزهای بی‌فروغ گردشگری

خراسان رضوی به خاطر دارا بودن سهم عمده ای در اقتصاد گردشگری ایران، از جمله استانهایی است که بیشترین آسیب را در دوره پاندمی کرونا در این بخش متحمل شده است. وجود بیش از 50 درصد مراکز اقامتی گردشگری ایران در این استان، خود گواه محکمی بر میزان آسیب به اقتصاد این خطه است.

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی؛ از اواسط اسفندماه پارسال که به خاطر شیوع کرونا هتلها و مراکز گردشگری تعطیل شدند، تا هم اکنون که به گفته مسئولان حدود 80درصد مراکز اقامتی تعطیلند، حجم زیادی از نیروی کار شاغل در این حوزه، بیکار شده‌اند.

از همان روزهای آغازین تعطیلی واحدهای اقامتی و گردشگری و دیگر حوزه های کسب و کار تاکنون دو بسته حمایتی از بنگاه های اقتصادی در کشور مصوب شده است: بسته نخست در فروردین ماه سال جاری و مربوط به اعطای تسهیلات به واحدهایی بود که تعدیل نیرو نداشتند و در کنار آن، امهال بدهی های بانکی، بیمه ای و مالیاتی به مدت سه ماه؛ بسته دوم نیز در روزهای پایانی مهرماه ابلاغ شد و تقریبا شبیه به بسته اول است با این تفاوت که ویژه صنعت گردشگری بوده و در واقع، برای حمایت از این بخش ابلاغ شده است.

طبق مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا، کسب‌وکارهایی که با شیوع کرونا تعدیل نیرو نداشته و کارکنان خود را حفظ کرده‌اند، در 14 گروه مشمول، می‌توانستند به ازای هر یک از کارکنان خود مبلغ 12میلیون تومان و کسب‌وکارهایی که به دستور ستاد ملی مدیریت کرونا تعطیل شده‌اند، به ازای هر یک از کارکنان 16میلیون تومان تسهیلات درخواست کنند.

اعطای وام به فعالان حوزه گردشگری با مدت تنفس تا اردیبهشت 1400

به گفته حمیدرضا پناه، مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان رضوی، تا روز پنجشنبه 99.9.6 به 29هزار و 775 کسب‌وکار که درخواست این تسهیلات را داشته‌اند، درمجموع بیش از 599میلیارد تومان وام با نرخ 12درصد و بازپرداخت 2ساله پرداخت شده است.

این مقام مسئول در گفتگو با خبرنگار روابط عمومی اتاق بازرگانی مشهد یادآور می‌شود: برای مجموعه‌های گردشگری نیز علاوه بر تسهیلات قبلی، در مصوبات جدید ستاد ملی مقابله با کرونا، تسهیلات بیشتری به صورت بنگاه‌محوری و با مبالغ بیشتر که توسط وزارت گردشگری، صنایع دستی و میراث فرهنگی تعیین می‌شود، پیش‌بینی شده است. ضمن اینکه تا پایان آذرماه مهلت ارسال درخواست‌ها در سامانه وجود دارد و تا اردیبهشت‌ماه سال 1400 زمان تنفس دارند.

تسهیلات پرداختی باید کم‌بهره یا بی‌بهره باشد

اما مژگان ثابت تیموری، نایب رئیس کمیسیون گردشگری اتاق مشهد معتقد است تسهیلاتی که برای جبران خسارت کرونا از سوی ستاد ملی مقابله با این بیماری درنظر گرفته شده است، نمیتواند چندان کارگشا باشد زیرا مبالغ این وامها با سودی که برای بازپرداخت آن درنظر گرفته میشود، قابل تامل است.

وی تصریح میکند: اگر کرونا موجب بروز خسارتی گسترده و فاجعه در دنیا شده است، تسهیلاتی که به منظور جبران این خسارتها درنظر گرفته شده، باید یا وام بی بهره یا کم بهره باشد؛ اما درحال حاضر با توجه به اینکه 10درصد از این وام از سوی بانک بلوکه می‌شود، اگر قرار است با سود 18درصدی محاسبه شود، عملا فعالان گردشگری باید 23درصد سود بپردازند و این موضوع در طولانی مدت ضرر به فعال اقتصادی است و شاید به درد واحدهای کوچکتری بخورد که خسارت زیادی ندیده‌اند؛ هر چند تاکنون کسی در استان ما این تسهیلات را دریافت نکرده و ابلاغیه پرداخت این وامها به تازگی به بانکها رسیده است.

هیچ تخفیفی در بهای آب، برق و گاز هتل‌ها اعمال نشده است

ثابت تیموری با اشاره به معافیت مالیاتی به عنوان یکی از مهمترین درخواست‌های فعالان حوزه گردشگری تاکید می‌کند: ابتدای سال مباحث مربوط به معافیت مالیاتی سال گذشته و امسال را از طریق اتاق و شورای گفتگو پیگیری کردیم اما دریافت مالیاتها و قبوض آب، برق و گاز همچنان انجام میشود و حتی مراجعه برای قطع انشعاب هم اتفاق افتاده است. این درحالی است که واحدی که درآمد نداشته، نمیتواند مالیات بر درآمد را بپردازد؛ بنابراین، پیشنهاد ما معافیت از مالیات واحدهای بدون درآمد در سال99 بوده است. در بحث انشعابات هم طبق دستورالعمل‌های اعلامی از سوی دولت باید عمل شود؛ قرار بود در این زمینه برای واحدها تخفیفاتی اعمال گردد یا بدهی‌ها تقسیط شود که متاسفانه اینگونه عمل نشده است. همراهی در بحث امهال مالیاتی و تعلیق قبوض آب، برق و گاز در این شرایط بسیار مهم است.

نایب رئیس کمیسیون گردشگری اتاق مشهد خاطرنشان می‌کند: بحث معافیت مالیاتی هتلها و مجموعه های گردشگری را بارها مطرح کردیم و اینطور که از شواهد امر پیداست، چنین تخفیفی اعمال نخواهند شد اما در بحث هتلهای غیرفعال که کاملا قابل رصد و پیگیری هستند، سازمان مالیاتی باید مالیات بر درآمد را نادیده بگیرد. برای واحدهای فعالی که باید مالیات بپردازند نیز در قالب تقسیط و به گونه ای تسهیل شده تر، باید مالیات را اخذ کنند.

 تنها 25درصد مراکز اقامتی مشغول به‌کارند

نایب رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی خراسان رضوی می‌گوید: از ابتدای شیوع کرونا، شرایطی بحرانی برای تمامی واحدهای گردشگری به ویژه واحدهای اقامتی ایجاد شد و همچنان به روال خود باقی است. هم‌اکنون، بنا به گزارش‌ها و مستنداتی که به دست ما رسیده، تنها 25درصد هتلها و هتل آپارتمانها مشغول به‌کارند.

وی با اشاره به ابلاغیه جدید ستاد مبارزه با کرونا مبنی بر تبدیل برخی از هتل‌های دو و سه ستاره به هتل‌بیمارستان برای گذران دوران نقاهت بیماران کرونایی، تصریح می‌کند: طبق این ابلاغیه، در برخی شهرها قرار است یک هتل به این کار اختصاص یابد؛ اما این موضوع از دو منظر قابل بحث است: نخست اینکه هتلی که قرار است به بیماران خدمات دهد، نیازمند زیرساخت‌ها و امکاناتی است اما اغلب هتل‌های سه‌ستاره ملزم به داشتن رستوران نیستند؛ دوم اینکه، این اتفاق برای بسیاری از شهرها که ورود گردشگر در آنها کم است، شاید مطلوب باشد، اما برای کلان‌شهر مشهد که بیش از 50درصد هتل‌های کشور با ستاره‌های بالا را در دل خود جای داده، ورود تنها یک مجموعه به این موضوع، تنش‌هایی را به دنبال خواهد داشت. پس از آن هم، وقتی آن هتل گندزدایی شود تا آغاز به‌کار عادی داشته باشد، چالش‌هایی را خواهد داشت و ممکن است مسافران رغبتی به اقامت در آن نکنند.

 5 تا 10درصد ظرفیت هتل‌های فعال پُر است

ثابت تیموری تصریح می‌کند: هم‌اکنون از 100درصد ضریب اشغال هتل‌ها، بین 5 تا 10درصد ظرفیت پر است؛ یعنی یک هتل 100 اتاقه، تنها در 5 تا 10 اتاق خود مسافر و گردشگر دارد.

نایب رئیس کمیسیون گردشگری اتاق مشهد با بیان اینکه آمار دقیق و برآوردی از خسارت وارده به بخش گردشگری نداریم، می‌افزاید: آنچه مسلم است، بیش از 35هزار شغل متاثر از کرونا و تعطیلی هتل‌ها در مشهد وجود دارد. در این بخش، 35هزار شغل برای 180هزار تا 200هزار تخت وجود دارد که با توجه اشغال 5 تا 10 درصدی ظرفیت‌ها، پی می‌بریم که بخش اعظمی از این شاغلان بیکار شده‌اند.

وی به اشتغال حدود 20هزار نفر در آژانس‌های مسافرتی و گردشگری خراسان رضوی پیش از پاندمی کرونا اشاره و ابراز می‌کند: با توجه به اینکه حدود10 درصد آژانس‌ها فعالند، اشتغال این افراد هم دچار تهدید شده است. در بحث راهنمای گردشگری نیز 400 نفر در استان ما اشتغال داشتند که به خاطر صادر نشدن مجوز گردشگری تورها، بالاترین بیکاری متعلق به این حوزه بوده است.

گلایه از وضعیت پرداخت بیمه بیکاری

ثابت تیموری با گلایه از وضعیت پرداخت بیمه بیکاری به کارکنان بیکار شده حوزه گردشگری می‌گوید: عده‌ای به عنوان کارکنان هتل و نیروهای خدماتی و... بیمه بودند و با وجود اینکه حق بیمه آنها به طور کامل پرداخت شده بود، متاسفانه تاکنون از طرف تامین اجتماعی به آنها حقوقی تعلق نگرفته است و همه این مباحث باید در محاسبه میزان خسارت به بخش گردشگری مدنظر قرار گیرد تا به آمار دقیقی دست یابیم.

وی خاطرنشان می‌کند: هتل‌هایی که نیروهای خود را در این 10 ماه گذشته حفظ کردند، بسیار محدود بودند و آنهایی که توانستند حفظ نیرو کنند، از هتل‌های زنجیره‌ای یا تحت حمایت ارگان‌ها بودند وگرنه هتل‌های بخش خصوصی درآمدی نداشتند که بتوانند از نیروهایشان حمایت کنند.

ثابت تیموری یادآور می‌شود: برخی واحدهای صنفی حوزه گردشگری هم 20 تا 50درصد نیروی کار را حفظ کردند اما چون کار مشخصی وجود نداشته و فرد حقوق کاملی اخذ نمی‌کرده، اغلب نیروها به فضاهای دیگری مراجعه کرده و به دنبال کار دیگری رفته‌اند. این اتفاق باعث می‌شود بعد از بهبود اوضاع، واحد صنفی برای جذب نیروهای باتجربه دچار مشکل شود.

وی در خصوص وضعیت مجموعه‌های آبی مشهد نیز اظهار می‌کند: بعضی از واحدهای مجموعه آبی تعدیل نیروی کار کردند اما اطلاعات بسیاری از آنها برای ما شفاف نیست چون زیرمجموعه تربیت بدنی هستند اما برخیها که زیرمجموعه گردشگری هستند؛ مثل مجموعه موجهای آبی، تعدیل و اخراج نیرو نداشته اند و پیگیر این هستند که هزینه‌هایشان با معافیتها و تخفیفها کاهش یابد.

لزوم چاره‌اندیشی برای آینده صنعت گردشگری

ثابت تیموری تاکید می‌کند: در بحث کرونا آن چیزی که بسیار مهم است اینکه، برای روزهای خاص و شرایط بحرانی برنامه جایگزینی داشته باشیم؛ اکنون که بخش زیادی از فعالان گردشگری بیکار شده اند و عملا خسارت 30هزار میلیاردی برای این بخش براورد شده است، باید جایگزین‌هایی برای این کسب‌وکارها داشته باشیم و فعالیتهایی متناسب با کارشان تعریف کنیم یا اینکه سناریوی دیگری برای کسب و کارهای حوزه گردشگری ایجاد شود. باید برنامه های مختلفی داشته باشیم و سند بحران یا مقابله با بحران را تعریف کنیم و سناریوهای جایگزین پیشنهاد دهیم که به عنوان «نوشدارو بعد از مرگ سهراب» نباشد و قبل از نابودی تمام این صنعت، راهکار نجاتش را بدانیم و مانع مرگ بخش گردشگری شویم. 

امهال حق بیمه حوزه گردشگری تا اسفندماه

 عبدالله ابراهیمی، رئیس اداره وصول درآمد اداره کل تامین اجتماعی خراسان رضوی نیز می‌گوید: براساس بخشنامه‌ای که در 4آذر1399  ابلاغ شده است، امهال حق بیمه سهم کارفرمایی مهرماه تا اسفندماه امسال،  تنها مربوط به کسب‌وکارهای حوزه گردشگری است. مشاغل این حوزه نیز تعریف شده اند و نحوه دریافت لیست‌های حق بیمه مشخص شده است. براساس این بخشنامه، کارگاه‌های فعال در حوزه گردشگری می‌توانند از مهرماه تا اسفندماه نسبت به ارسال لیست بیمه و پرداخت یک سوم آن اقدام کرده و تا اردیبهشت ماه سال1400 باید نسبت به تعیین تکلیف بدهی‌های خود مبادرت کنند.

رئیس اداره وصول درآمد اداره کل تامین اجتماعی خراسان رضوی خاطرنشان می‌کند: براساس این دستورالعمل تمامی کارگاه‌هایی که فعالیت آنها منطبق با جدول فعالیت‌های اقتصادی حوزه گردشگری است، می‌توانند از تسهیلات پیش‌بینی شده در مصوبات مذکور امهال 20 درصد حق بیمه سهم کارفرمایی تا پایان امسال بهره‌مند شوند.

 ابراهیمی ادامه می دهد: این بخشنامه به صراحت اشاره دارد که کارفرمایان کارگاه‌های مذکور که با ارسال لیست کارکنان شاغل در کارگاه نسبت به پرداخت حداقل یک سوم حق بیمه اقدام کنند، می‌بایست حداکثر تا پایان اردیبهشت ماه سال 1400 نسبت به تعیین تکلیف حق بیمه معوقه و سهم کارفرمایی دوره مهرماه تا اسفندماه1399 (پرداخت یک جای آن در اردیبهشت ماه سال 1400 و یا ترتیب پرداخت آن حداکثر در 6 قسط) اقدام کنند. بدیهی است در صورت پرداخت یک جای بدهی مربوطه، بدهی از شمول جرایم تاخیر  پرداخت حق بیمه معاف خواهد بود.