ضرورت بهره گیری از ظرفیت‌های دیپلماتیک برای حل و فصل مشکلات ترانزیتی با کشور ترکمنستان
اعضای کمیسیون حمل و نقل اتاق بازرگانی خراسان رضوی در تازه‌ترین نشست خود، به بررسی مشکلات فعالان این حوزه در مواجهه با سیاست‌ها و گره‌افکنی‌های کشور ترکمنستان در عرصه ترانزیت کالا پرداختند و سیاست‌های مقابله به مثل را در این رابطه ناکارآمد دانستند.
به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی؛ احمد زمانیان، رئیس این کمیسیون با بیان اینکه، ماه گذشته کشور ترکمنستان برای دومین بار در سه سال گذشته تعرفه عبور و ترانزیت کامیون‌های ایرانی را در خاک خود افزایش داد، اظهار کرد: هم اکنون ترکمنستان ۵۰ سنت بر عوارض عبور کامیون‌های ترانزیتی ایران در خاک این کشور افزوده و کشور ما نیز متقابلا اجازه ورود کامیون های خالی ترکمنستان را به پایانه های مرزی کشور برای بارگیری محموله های ترانزیتی نمی دهد و فقط می توانند محموله های صادراتی را در مرز بارگیری نمایند.
وی بیان کرد: دو هفته قبل جلسه‌ای در استانداری خراسان رضوی برای رفع مشکل مذکور برگزار و در آن مصوب شد تا با تشکل‌های مرتبط بخش خصوصی رایزنی انجام گیرد و نتیجه آن به اطلاع ساختار دولتی مربوطه برسد.
وی بر اهمیت چاره‌جویی در این حوزه تاکید کرد و تکرار رویه های موجود از سوی کشورهای همسایه را مخل جریان ترانزیت در منطقه دانست.
زمانیان خاطرنشان کرد: باید گفت که در مورد این مسئله مقابله به مثل، پاسخگو نیست و باید از روش‌های دیپلماتیک و مبتنی بر مذاکره، چاره‌جویی لازم انجام بگیرد.
وی افزود: قاعدتا در مسیر گره‌گشایی از چنین برخوردها و موانعی باید به رویکردهای بلندمدت و جایگزین نیز بیاندیشیم و مسیرهایی جدید را مدنظر قرار دهیم.
*گره‌گشایی از مشکلات، از برکات مشارکت و نقش آفرینی فعالان اقتصادی است
رئیس کمیسیون حمل و نقل اتاق بازرگانی خراسان رضوی در ادامه با بیان اینکه حضور مستمر اعضا در جلسات این ساختار تخصصی می تواند به بهبود وضعیت فعالان این بخش و گره‌گشایی از مشکلات آنها منجر شود، خاطرنشان کرد: یکی از برکات این حضور، مشارکت و نقش آفرینی موثر را در حوزه مالیاتی مشاهده کردیم و هم اکنون مصوب شده تا فعالان بخش ترانزیت از مالیات معاف شوند.
زمانیان ادامه داد: همچنین دیدگاه‌های هیئت‌های حل اختلاف نسبت به حوزه حمل و نقل تغییر کرده و این بهبود را می تواند در حوزه‌های مختلف به صورت محسوس مشاهده کرد.
وی بیان کرد: فعالان بخش حمل و نقل باید موضوع معافیت مالیاتی را در اظهارنامه‌های خود قید کنند تا در هیئت‌های حل اختلاف، از حقوق آنها دفاع شود.
رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی استان در عین حال تأکید کرد: متأسفانه مصوبات شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی علی رغم تاکید قانون، از سوی برخی سازمان های متولی اجرایی نمی شوند و این امر، نفس این ساختار که بهبود محیط کسب و کار و رفع موانع تولید است را به مشکل دچار می کند.
*ضرورت ورود وزارت خارجه به گره‌افکنی‌های ترانزیتی ترکمنستان
محمد شیردل، عضو کمیسیون حل و نقل اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در ادامه این جلسه به دغدغه‌های جدی شرکت‌های ترانزینی در مواجه با رویکردهای بعضی از کشورهای همسایه اشاره کرد و گفت: برای رفع مشکلات ما با ترکمنستان، باید به جای مقابله به مثل از رویکرد مذاکره بهره بگیریم و در این راستا ضرورت دارد تا وزارت خارجه را درگیر این پرونده کنیم.
وی ادامه داد: مشکلات ما با ترکمنستان همچنان ادامه دارد، به عنوان مثال دو سال پیش این کشور بابت هر کیلومتری که کامیون‌های ایرانی در خاک ترکمنستان طی می‌کردند یک دلار از آن ها اخذ می کرد که این میزان هم اکنون به 5/1دلار رسیده است.
وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر نیز، یک ماهی است که به علت بدهی راه آهن ایران به راه آهن ترکمنستان، این کشور واگن در اختیار صادرکنندگان ما قرار نمی‌دهد.
* خودداری ترکمنستان از ارائه واگن به کالاهای صادراتی
حیدر خادم زاده دیگر عضو کمیسیون حمل و نقل و ترانزیت اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در ادامه این جلسه گفت: سیاست مقابله به مثل در مواردی مانند حمل و نقل اصلا جواب نمی‌دهد کما اینکه ما سابق بر این نیز همین سیاست را در مورد ترکیه پیش گرفتیم و آنها مسیر دیگری را جایگزین ایران کردند.
وی رویکرد دیپلماتیک را ابزاری موثر در این عرصه دانست و خاطرنشان کرد: هم اکنون حدود ۵۰ روز است که ترکمنستان واگن در اختیار کالاهای صادراتی ما قرار نمی‌دهد که این مسئله ضربه بسیار بزرگی به صادرات مان وارد می آورد.
وی ادامه داد: اگر ما می‌خواهیم از ابزارهای فشار استفاده کنیم باید راه جایگزین آن را قبلا پیش بینی کرده باشیم، در غیر این صورت بیش از گذشته متضرر خواهیم شد.
*ضعف دیپلماسی و ضرورت نقش آفرینی بخش خصوصی
یزدان‌علی ضرابی از دیگر اعضای حاضر در این نشست کمیسیون حمل و نقل اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در ادامه مباحث مطروحه، تصریح کرد: ترکمنستان مبالغی را که از کامیون‌های ایرانی دریافت می‌کند، از سایر کشورها آن را نمی‌گیرد و در نتیجه باید گفت که این مشکل تنها متوجه کشور ایران است.
وی ادامه داد: بخش خصوصی باید این مطلب را بداند که ضعف دیپلماسی و نادیده گرفتن نظام شایسته سالاری، باعث خواهد شد تا به اهدافمان نرسیم و در این راستا، باید در چهارچوب تعامل با حوزه اقتصادی این کشور، خودمان جای خالی این ضعف را پُر کنیم.
این عضو کمیسیون حمل و نقل اتاق بازرگانی خراسان رضوی خاطرنشان کرد: ما با مقابله به مثل موافق نیستیم چراکه نمی‌تواند چالش به وجود آمده با ترکمنستان برطرف کند و چه بسا تبعات بیشتری بر جای بگذارد.
*تجربه ای تلخ در مواجهه با ترکیه
ابراهیم عطایی دیگر عضو کمیسیون حمل و نقل اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در ادامه این جلسه با بیان اینکه برای مقابله به‌مثل باید وضعیت باثباتی داشته باشیم، اظهار کرد: ما باید رفتار ترکمنستان را پیش‌بینی کنیم و بدانیم که هدف آنها این است که محور لاجورد آذربایجان را تقویت کرده و جایگزین مسیر ایران کنند.
وی ادامه داد: در دوره‌ای همین رفتارها با کامیون‌های ترکیه نیز انجام شده و امروز ما چوب آن رفتارها را می‌خوریم چراکه با هر تدبیری باز هم بار توسط راننده ایرانی به شکل ترانشیپ در داخل کشور ما جابه‌جا شده و اشتغال به وجود می‌آورد اما هم اکنون این موضوع در ایران وجود ندارد و این مسئله از سیاست های غلط نشات می گیرد.
*ضرورت مذاکره با کشورهای مقصد ترانزیت
سید محمد حسینی، یکی دیگر از فعالان حوزه حمل و نقل نیز عنوان کرد: یکی از راه‌های خوبی که می‌تواند در این زمینه مؤثر باشد این است که ما با کشورهای هدف ترانزیت مانند ازبکستان، تاجیکستان، قزاقستان و قرقیزستان وارد مذاکره شویم چراکه آن ها در این بین ذی‌نفع هستند و اقدامات ترکمنستان قیمت تمام شده کالا را برای آنها بالا می‌برد.
محمد هژبرالساداتی دیگر عضو کمیسیون حمل و نقل و ترانزیت اتاق بازرگانی خراسان رضوی با انتقاد از نبود نگاه کلان در عرصه ترانزیت، بیان کرد: دولت این را می‌داند که چه ظرفیتی در حوزه حمل و نقل وجود دارد اما متاسفانه یا نمی‌خواهد یا قدرت آن را ندارد که با ترکمنستان وارد مذاکره شود و جلوی این دست اقدامات را بگیرد.
وی تأکید کرد: در هر دو صورت مشکلات برای بخش خصوصی و فعالان این حوزه باقی می‌ماند. البته باید این را در نظر داشت که مسیر جایگزین ایران در حال شکل گرفتن است و در آینده شاهد از دست رفتن مسیر ترانزیتی ترکمنستان برای ایران هستیم.
