در کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی خراسان رضوی بررسی کرد: کمبود نیروی کار متخصص، چالش آینده بخش معدن و زمین‌شناسی
در کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی خراسان رضوی بررسی کرد:
کمبود نیروی کار متخصص، چالش آینده بخش معدن و زمین‌شناسی
رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق خراسان رضوی گفت: نیروی انسانی یکی از سرمایه‌های بخش معدن به شمار می‌آید و پرورش این نیرو، یک ضرورت مهم برای آینده این صنعت خواهد بود اما در حال حاضر در این بخش با کمبود جدی مواجهیم و سیستم آموزشی باید به این عرصه ورود جدی داشته باشد.
به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی، احمدرضا صفار طبسی در چهارمین جلسه تخصصی این کمیسیون با اشاره به کمبود نیروی کار متخصص در رشته زمین‌شناسی و فعالیت‌های معدنی، اظهار کرد:نباید اجازه دهیم کمبود نیرو در حوزه زمین‌شناسی و معدن، موجب جذب دانش‌آموختگان خارجی به کشور شود بلکه باید به تقویت نیروی داخلی خود بپردازیم تا شاهد گسترش فعالیت و پیشرفت‌های این بخش باشیم.
وی ادامه داد: درحال حاضر در بخش معدن و صنایع معدنی دغدغه‌های جدی و مهمی وجود دارد. اولین مسئله کمبود چشم‌گیر دانش‌آموختگان مسلط به بحث زمین‌شناسی و معدن است. باید به دنبال چارهاندیشی در خصوص گسترش شمار دانش‌آموختگان حوزه صنعت و معدن باشیم و به جذب نیروی متخصص در این زمینه بپردازیم.
او بر ارائه آموزش‌های حوزه معدن از سطوح پایین‌تر تحصیلی تاکید کرد و گفت: شروع این رویداد باید از مقطع دبیرستان آغاز شود تا دانش‌آموزان مشتاق درس زمین‌شناسی، جذب بازار کار این رشته شوند و بعدا در مقطع دانشگاهی نیز آن را ادامه دهند. آموزش‌های ما در حوزه زمین‌شناسی و معدن باید در مقطع دبیرستان، ارتقا پیدا کند.
او با اشاره به اهمیت تعریف نیاز دانشگاه‌های کشور را مبتنی بر نیازهای بازار کار کشور، خاطر نشان کرد: بخش معدن در زمره حوزه‌هایی است که کیفیت دانش تخصصی نیروی فعال در آن، بر خروجی کار تاثیر بسیار جدی دارد. بخشی از آموزش‌های ما نیز باید به موازات رشد ظرفیت های جذب دانشجو، ارتقا پیدا کنند.
وی بار دیگر تاکید کرد: امروز برای فعالان معدنی این دغدغه جدی وجود دارد که افراد متخصص و تحصیل کرده در حوزه زمین شناسی اندک هستند. به طوری که ورودی های رشته زمین شناسی به شدت کاهش یافته است و خروجی آن تقریبا میل به صفر می کند. لذا اگر بحث مطالعاتی در حوزه زمین شناسی جدی گرفته نشود، مطمئنا با بحران های بسیار بزرگ در آینده مواجه خواهیم شد.
صفار طبسی یادآور شد: ورود این کمیسیون تخصصی به این موضوع برای گشایش باب این بحث و مطالبه گری موثر از جانب بخش معدن، خطاب به سیستم آموزشی و دانشگاهی است.
*ضرورت اتصال و گسترش روابط دانشگاه با صنعت و معدن
غلامرضا نازپرور، نایب رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق مشهد نیز با بیان لزوم اتصال دانشگاه با بخش صنعت و معدن، بیان کرد: اتصال دانشگاه به صنعت و معدن از اهداف قدیمی ما محسوب می‌شود که متاسفانه تاکنون بنا به دلایل مختلفی موفق به دست‌یابی به این موضوع نشده‌ایم. باید با ایجاد یک همگرایی زمینه تقویت تعامل و ارتباط دانشگاه و صنعت را فراهم آوریم. امروز بازار کار نیازمند نیروی متخصص با مهارت های کارآمد است.
وی ادامه داد: پیشنهاد داریم تا با همکاری اساتید دانشگاه و فعالان بخش خصوصی در حوزه صنعت و معدن، آموزش های کوتاه مدت متناسب با نیازهای منطقه باشد، ایجاد نماییم که این امر می تواند در محیط های کاری و آموزشی بصورت تئوری و عملی در فعالیت‌های معدنی همچون اکتشافات، مدل سازی، ژئوشیمی، ژئوفیزیک و... را به افراد آموزش دهیم.
رییس خانه معدن خراسان رضوی با ارائه پیشنهادی در خصوص تقویت انگیزه دانشجویان رشته زمین‌شناسی، عنوان کرد: همچنین با ایجاد ظرفیتی برای گرد هم آمدن متخصصان این بخش، می توان یک همگرایی خوب برای معرفی رشته های مرتبط با این بخش رقم زد و توامان زمینه ارتقای تعاملات مبتنی بر دانش را فراهم نمود. در این فضا می توان از حضور کارآفرینان موفق در بخش معدن و دانشجویان این رشته بهره بگیریم و به نوعی انگیزه سازی برای نسل جوان‌تر انجام پذیرد.
*فعالیت‌های معدنی چرخ اول بنای اقتصاد ایران است
سپس آریوبرزن مافی، نایب رئیس انجمن تخصصی معادن و صنایع معدنی استان، ضمن تاکید بر کمبود دانشجوی ماهر و متخصص در حوزه زمین‌شناسی عنوان کرد: دانشجویانی که در رشته زمین‌شناسی به تحصیل مشغول هستند، باید در حوزه عملی نیز فعالیت داشته باشند زیرا صرفا اطلاعات و آگاهی موجود در ارتباط با موضوعات معدنی، بدون کسب تجارب عملی در این حوزه، کاربرد چندانی برای افراد ندارد. طبیعتا آشنایی با محیط معدن و کسب تجربه عملیاتی، می تواند از فارغ‌التحصیلان رشته های مرتبط با این حوزه، خروجی های کارآمدتری برای بازار کار بسازد.
وی افزود: متاسفانه فاصله میان دانشگاه و فضای عملی معدن به قدری افزایش یافته است که دانشجویان از مقطع دبیرستان و دانشگاه هیچ رغبتی برای ورود به رشته زمین‌شناسی ندارند و افق روشنی را در خصوص این رشته برای خود ترسیم نمی‌کنند. این مسئله زنگ خطری است که طی سال‌های آینده عواقب ناگواری در این زمینه ایجاد خواهد کرد.
نایب رئیس انجمن تخصصی معادن و صنایع معدنی استان خاطرنشان کرد: فعالیت‌های معدنی چرخ اول بنای اقتصاد ایران است. اگر دانش‌آموزان در مقطع دبیرستان به ارزش و اهمیت این رشته پی برده و متوجه میزان تاثیرگذاری آن در جامعه شوند، قطع به یقین شاهد استقبال از رشته زمین‌شناسی خواهیم بود.
وی متذکر شد: رشته زمین‌شناسی و فعالیت‌های معدنی احتیاج به یک تعریف کامل و صحیح نیز دارد تا افراد ترغیب به تحصیل در این حوزه بشوند. بعضا برداشت های غلطی در باب فعالیت های این حوزه وجود دارد که اگر زمینه آشنایی بهتر فراهم شود، قطعا این نگرش ها هم اصلاح خواهند شد.
* عدم وجود اعتماد میان دانشگاه و صنعت
محمدرضا افشین، رئیس اداره امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز در ادامه پشت تریبون قرار گرفت و اظهار کرد: ابزارهای پیوند دهنده صنعت و دانشگاه وجود دارد اما از این ابزارها به طور صحیح و عملیاتی بهره‌گیری صورت نگرفته است.
وی ادامه داد: متاسفانه میان دانشگاه و بخش صنعت و معدن اعتماد وجود ندارد و به همین دلیل است که تاکنون موفق به برقراری ارتباط میان این دو حوزه نبوده‌ایم.
این مقام مسئول یادآور شد اگر هرچه زودتر به انجام برنامه‌ریزی‌های صحیح و مطلوب بپردازیم، شاهد نتایج بهتر و موثرتری خواهیم بود.
* لزوم توجه ویژه به بخش اکتشافات معدنی
همچنین علی اوحدی، عضو کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی مشهد نیز ضمن اشاره به نقش پُررنگ بخش خصوصی در جذب نیروی ماهر و متخصص، بیان کرد: بخش خصوصی باید در بخش فعالیت‌های معدنی به ایجاد انگیزه و جذب نیرو بپردازد. طبیعتا شاخه های تخصصی در رشته های مختلف صنعتی و تولیدی، کمتر برای آحاد جامعه شناخته شده هستند.
وی ادامه داد: گروه‌های تخصصی فعال در حوزه زمین‌شناسی و معدن باید با تعیین جایگاه‌های شغلی این رشته، فراهم کردن شرایط بورسیه و... افراد را به انتخاب رشته زمین‌شناسی و سایر شاخه های تخصصی مورد نیاز بخش معدن، تشویق کنند.
وی از اهمیت مطالعات در بخش معدن و ضرورت آن برای تعالی این حوزه نیز سخن به میان آورد و یادآور شد: اکتشاف اساس فعالیت در بخش معدن است، اگر روند اکتشافات معدنی به درستی انجام نگیرد، نمی‌توان نسبت به آینده فعالیت‌های این حوزه خوش‌بین بود. توامان جذب سرمایه گذاری برای این حوزه و توسعه معادن کوچک نیز در گرو توسعه اکتشافات و ورود جدی به این حوزه می باشد.
* ظرفیت بلااستفاده دانشگاه فردوسی در پرورش دانش‌آموختگان متخصص در رشته زمین‌شناسی
محمد وحیدی‌نیا، مدیر گروه زمین‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد نیز در همین خصوص اظهار کرد: اذعان داریم که اکنون در حال حاضر رشته زمین‌شناسی نگرانی نسبت به کمبود نیرو وجود دارد و این بحث می تواند برای آینده شاخه های شغلی که وابسته به این رشته هستند، نگران کننده باشد.
وی ادامه داد: متاسفانه به درس زمین‌شناسی در مقطع دبیرستان به میزان کافی توجه نمی‌شود و روز به روز از اهمیت این درس کاسته می‌شود.
او تاکید کرد: دانشگاه‌های کشور از جمله دانشگاه فردوسی از تجهیزات مطلوبی برای این رشته برخوردار هستند و ظرفیت زیادی برای پرورش دانش‌آموختگان متخصص و حرفه‌ای در حوزه زمین‌شناسی وجود دارد که متاسفانه بلااستفاده باقی مانده‌اند.
* نقش پررنگ بخش خصوصی در جذب دانشجویان برای تحصیل در رشته زمین‌شناسی
در ادامه ناصر حافظی مقدس، عضو هیات علمی گروه زمین‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد تریبون را در اختیار گرفت و بیان کرد: کاهش جمعیتی که درحال وقوع است عواقب بسیار زیادی برای کشور در بر خواهد داشت و در آینده نزدیک نه تنها برای رشته زمین‌شناسی بلکه برای سایر رشته‌ها نیز باید به جذب نیرو از مراجع و ظرفیت های مختلف ولو بیرونی بپردازیم.
وی متذکر شد: روش‌های استخراج معدن بسیار راحت شده و به همین خاطر است که رجوع افراد به علم زمین‌شناسی کاهش یافته است. از طرفی ابعاد این رشته برای افراد نامشخص باقی می ماند.
وی تصریح کرد: اگر بتوانیم مشکلات و ایده‌های موجود در این مسئله را دسته‌بندی کرده و به خوبی ارائه دهیم، موفق به چارهاندیشی درستی در این خصوص خواهیم بود. معدن احتیاج به سرمایه‌گذاری و تشویق فعالیت عملی برای دانشجویان دارد. بخش خصوصی برخلاف دولت در ارتباط با تشویق دانشجویان به ورود در حوزه زمین‌شناسی و معدن از نقش بسیار پررنگی برخوردار است.
حسین محمدزاده، رئیس مرکز تحقيقات آب‌های زيرزمينی و ژئوترمال (متآب) دانشگاه فردوسی مشهد نیز در این جلسه به ایراد سخن پرداخت و گفت: یکی از مشکلات اساسی که وضعیت جامعه را به خطر می‌اندازد بی‌توجهی به محیط زیست است.
وی با انتقاد از کاهش کیفیت آموزش و تحصیل و حتی انگیزه دانشجویان نسل جدید، عنوان کرد: یکی از راه‌های تشویق دانشجویان به تحصیل در رشته زمین‌شناسی، ارائه بورسیه به صورت کاملا هدف‌دار و حمایت مالی از فعالیت دانشجویان در این حوزه است.
محمدحسین محمودی قرایی، عضو هیات علمی گروه زمین‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد نیز پشت تریبون قرار گرفت و تصریح کرد: دانشگاه قادر به برطرف نمودن نیاز بخش معدنی استان به لحاظ نیروی کار خواهد بود. درحال حاضر فعالیت دانشجویان ارشد رشته زمین‌شناسی به قدری زیاد است که با کمبود موضوع برای پژوهش مواجه شده‌ایم.
*ضرورت تربیت نیروی متخصص برای اکتشافات معدنی
همچنین علیرضا مظلومی، مدیر گروه رشته زمین‌شناسی دانشگاه پیام‌نور مشهد هم با بیان اینکه خراسان رضوی دارای مناطق مس‌خیز متعددی است، اظهار کرد: این استان در حال حاضر دارای مناطق مس‌خیز گوناگونی می باشد که برای افراد زیادی اشتغال‌زایی ایجاد کرده است. با وجود ظرفیت‌های بسیار زیادی که در استان ما وجود دارد، همچنان رشته دانشگاهی با عنوان معدن‌شناسی وجود ندارد و جذب نیرو و فناوری به میزان کافی در خراسان‌رضوی تقویت نمی‌شود.
وی متذکر شد: دو نکته در این میان از اهمیت به‌سزایی برخوردار است که شامل پیش‌بینی نیروی متخصص برای آینده این بخش و کمک به سازماندهی اکتشافات است. پروژه‌هایی که در دانشگاه‌ها مطرح می‌شوند به‌دلیل عدم ارتباط میان صنعت و دانشگاه از کاربرد لازم برخوردار نیستند.
وی افزود: بنده پیشنهاد می‌‌کنم تا با تشکیل یک کارگروه تخصصی در این زمینه، صنعت به بیان موضوعات مختلف و دغدغه های خود در موضوع نیروی کار متخصص بپردازد و خروجی این موضوع را به دانشگاه ارائه کند.
مظلومی یادآور شد:می توان از دانشجویان ماهر و متخصص برای انجام پروژه‌هایی که بخش خصوصی و معدنی پیشنهاد می کند، استفاده شود. این امر کمک می کند تا مهارت تخصصی دانشجویان ما نیز ارتقا پیدا کند و به نوعی با محیط کار آینده خود نیز در پیوند قرار بگیرند.
وی خاطر نشان کرد: بحث دیگری که مطرح است، موضوع معدن‌کاری بدون آب می‌باشد. شهرستان‌های زیادی در استان مانند بردسکن احتیاج مبرمی به آب دارند اما برخی از فعالیت‌های معدنی ممکن است موجب تشدید مشکلات آبی منطقه شود. استان ما از لحاظ آبی در وضعیت خشکی به‌سر می‌برد و باید روش معدن‌کاری بدون آب را ترویج و عملی نماییم تا آینده این صنعت، به واسطه بحران آبی، به خطر نیفتد.
مدیرگروه رشته زمین‌شناسی دانشگاه پیام‌نور مشهد ادامه داد: در مناطقی از استان که فعالیت‌های معدنی صورت می‌گیرد، نیاز شدیدی به نیروی کار وجود دارد. معتقدیم در شهرستانی مانند بردسکن امکان تاسیس آموزشگاه‌های فنی معدن وجود دارد و اگر اتاق بازرگانی و خانه معدن با ما همکاری کنند، قادر به تاسیس آموزشگاه فنی معدن و تربیت نیروی کار تخصصی برای این شهرستان و استان خراسان رضوی خواهیم بود.
