ضرورت تدوین طرح جامع گردشگری و زیارت با هدف توسعه ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های این بخش
در کمیسیون گردشگری اتاق مشهد تاکید شد:
ضرورت تدوین طرح جامع گردشگری و زیارت با هدف توسعه ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های این بخش
در تازه‌ترین نشست کمیسیون گردشگری اتاق مشهد، لزوم تدوین راهبردهای این بخش در چارچوب طرحی جامع، با هدف تسهیل مسیر توسعه بخش گردشگری و زیارت مشهد و استان، مورد تاکید قرار گرفت و مقرر شد تا بحث تدوین این طرح توسط کمیته زیارت (ذیل کمیسیون گردشگری اتاق) و با مدنظر قرار دادن دو موضوع اساسی «احصاء مضامین و چالش های فراروی زیارت» و «ارتقای رضایتمندی گردشگران»، بررسی شود.
به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی؛ علی‌اکبر علیزاده‌قناد، رئیس این کمیسیون در نشستی که به میزبانی اقامتگاه بوم گردی ارگ رادکان برگزار شد، با اشاره به برنامه‌های کمیسیون گردشگری اتاق مشهد برای راه‌اندازی کمیته زیارت، اظهار کرد: تشکیل این کمیته و اهداف آن، می تواند در شناسایی و رفع چالش های پیش روی زائران گام موثری بردارد.
وی با اشاره به گزارشی که بر رضایت زائران و مسافران از خدمات شهر مشهد، صحه می گذارد؛ گفت: این گزارش نشان می‌دهد بخش های مرتبط با خدمات اقامتی در مشهد از نظر ارزیابی نمرات خوبی را از زائران دریافت کرده اند. بر مبنای این گزارش زائران عمدتا از شرایط کنونی راضی هستند و قیمت‌ها و شرایط پذیرایی برای آنان مایه خرسندی است.
علیزاده‌قناد در خصوص تاثیر تبلیغات منفی گردشگران نسبت به امکانات شهر مشهد افزود: بررسی های علمی حاکی از آن است که تبلیغ منفی یک گردشگر می تواند 103 نفر دیگر را نیز ناراضی کند اما یک تبلیغ مثبت تنها بر 7 نفر از مردم تاثیر می گذارد.
وی در بخش دیگری از این نشست اشاره‌ای هم به نبود آمارهای دقیق در کشور داشت و تصریح کرد: اختلافات آماری در بخش های مختلف و به ویژه در حوزه گردشگری، امری قابل تامل است. با این حال بخش خصوصی باید کار خود را پیش ببرد. برای رفع خلاء های این بخش می‌توان از تکنولوژی روز استفاده کرد و برخی از آمارها را با استفاده از امکانات کنونی به دست آورد. اگر بخواهیم تنها به دولت متکی باشیم، راه به جایی نخواهیم برد. امیدواریم اقدامات تحقیقاتی ما تا پایان عمر 2 ساله کمیسیون گردشگری اتاق مشهد به نتایج خوبی برسد.
رئیس کمیسیون گردشگری اتاق مشهد، یکی از رسالت های پارلمان بخش خصوصی را ارائه خدمات مشاورهای به قوای سه گانه کشور عنوان کرد و متذکر شد: اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی به عنوان فراگیرترین تشکل اقتصادی کشور، از ظرفیت بالایی برخوردار است و از این منظر می تواند در عرصه تصمیم سازی و سیاستگذاری، نقش مشاوره ای موثری را ایفا نماید.
* تدوین برنامه جامع زیارت با همکاری بخش‌های فعال در حوزه گردشگری
بافنده، مدیر طرح و برنامه حرم مطهر امام رضا(ع) در ادامه این جلسه اظهار کرد: در حال حاضر برنامه‌های پراکنده‌ای در حوزه گردشگری در استان و کشور وجود دارد. به همین دلیل، آستان قدس رضوی در صدد برآمده تا برنامه جامع زیارت را تدوین کند و برای این منظور از توان بخش‌های فعال در حوزه گردشگری بهره خواهد گرفت.
وی ادامه داد: به منظور پیشگیری از موازی کاری با برنامه ها و تلاش های کمیسیون گردشگری اتاق مشهد، مقرر شد تا برنامه مدونی مبتنی بر تکنیک آنالیز SWOT تعریف و ارائه شود. این مدل یک نگاه داخلی و یک نگاه بیرونی نسبت به مسائل این بخش دارد و به استناد آن ضعف‌ها احصاء و نقاط قوت تعریف می شوند.
بافنده تصریح کرد: این برنامه ظرف یک ماه ارائه خواهد شد و خروجی آن در صورت تایید، توسط بخش خصوصی و دولتی قابل اجرا خواهد بود. باید توجه داشت تدوین برنامه یک امر است و ضمانت اجرای آن امری دیگر. در واقع یک برنامه باید به گونه‌ای طراحی شود که توان اجرا داشته باشد. لازم است در تدوین این برنامه چالش‌ها از نگاه زائر نیز استخراج شود.
وی با اشاره به اینکه 98 درصد مسافرانی که به مشهد سفر می‌کنند، به نیت زیارت به این شهر می‌آیند، گفت: اطلاع از نوع نگاه و رویکرد مسئولان به اهداف برنامه های گردشگری نیز یکی از دغدغه های ماست. یک رویکرد در این بخش بر توسعه گردشگری تاکید دارد که البته اگر در مسیر اجرا به خوبی پیش برود، به اشتغال‌زایی، ارزآوری و ماندگاری اقتصادی می انجامد. در مشهد مقدس بحث زیارت و گردشگری با یکدیگر درهم آمیخته است.
بافنده با بیان اینکه در حال حاضر بیش از 100 پژوهش در امر زیارت صورت گرفته، تصریح کرد: براساس یکی از این پژوهش‌ها زوار حرم مطهر رضوی عمدتا نسبت به امکانات اقامتی مشهد رضایت دارند اما بخش سوغات وضعیت نابسامانی دارد. از سوی دیگر، اماکن مذهبی نیز توانسته‌اند نمره مطلوبی را در این پژوهش کسب کنند. همچنین توجه و احترام به زائر، خصوصا بنا به دیدگاه زوار خارجی، امتیاز ضعیفی را دریافت کرده و در زمینه حمل و نقل، با توجه به طرح‌های ترافیکی، عمدتا نارضایتی وجود دارد چراکه این مسئله موجب سردرگمی گردشگران می‌شود.
مدیر طرح و برنامه حرم مطهر رضوی خاطرنشان کرد: براساس بررسی ما بین 60 تا 65 درصد زوار ایرانی در فرآیندهای خرید حضور دارند و یک‌سوم از هزینه‌های سفر خود را صرف این بحث می‌کنند. در طرح پژوهشی دیگری که با جامعه آماری 6000 زائر انجام گرفته، نتایج حاکی از آن است که زائر عمدتا معتقدند که کالای خدماتی یا سوغات را به بهایی بالاتر، خریداری کرده اند.
بافنده افزود: همچنین سطح ارتباطات با زائران یکی از مشکلات موجود به شمار می آید، که متاثر از مباحث زبانی بوده و باید به آموزش نیروهای متخصص در این حوزه توجه شود.
وی عنوان کرد: باید توجه داشت برای حل مسائل و دغدغه های زائران، تدوین برنامه هایی که ضمانت اجرایی در آن ها وجود ندارد، گره گشا نخواهد بود. در این راستا، پس از احصاء مشکلات و دغدغه های زائران، در گام بعدی باید ارتقای رضایتمندی گردشگران را مدنظر قرار دهیم.
*طرح‌های پیشنهادی برای اجرا در حوزه زیارت و گردشگری نیازمند ضمانت اجراست
در ادامه این نشست امیر سزاوار، رئیس جامعه حرفه ای هتلداران استان و عضو کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی خراسان رضوی، تریبون را در اختیار گرفت و گفت: عمده مسافرانی که به مشهد سفر می کنند، نیت زیارت حرم امام رضا(ع) را دارند اما همین زائر به مراکز اقامتی، رستوران ها و مراکز گردشگری نیز مراجعه دارد. بنابراین نگاه ما در امر خدمت رسانی باید کلان باشد و همه این بخش ها را مدنظر قرار دهد نه آنکه بر یک حوزه خاص تمرکز یابد.
وی پیشنهاد ایجاد منطقه ویژه زیارتی را مطرح کرد و ادامه داد: به اتکای ایجاد چنین ظرفیتی می توان بخشی از خدمات را معاف از مالیات کرده و زیرساخت ها را نیز ارتقا ببخشیم.
وی اذعان کرد: در حال حاضر اتخاذ برخی تصمیمات در استان ما با محدودیت مواجه است اما اگر این شهر تبدیل به منطقه ویژه زیارتی شود، می توان مرکز تصمیم سازی‌ها را به خود این شهر بیاوریم.
سزاوار با اشاره به پیشنهاد تدوین طرح جامع زیارت برای استان تصریح کرد: هر طرحی نیاز به ضمانت اجرایی لازم دارد. پیش از این نیز طرح های دیگری در این حوزه تدوین شده اند که هیچ کدام رنگ اجرا به خود نگرفته اند.
*سردرگمی شرکت‌های فعال در زمینه گردشگری سلامت
در ادامه این نشست غفران، دبیر کمیته گردشگری سلامت اتاق مشهد، گفت: تلاش ما در این کمیته، گردهم آوردن فعالان حوزه گردشگری سلامت بوده تا با هم‌اندیشی و تلاشگری، این حوزه را ساماندهی کنیم.
وی به تشریح نتایج جلسات این کمیته پرداخت و متذکر شد: یکی از مشکلات اصلی گردشگری سلامت در کشور، فقدان متولی مشخص در حوزه اعطای مجوزها است. با پیگیری‌های صورت گرفته مشخص شد که وزارت بهداشت در آخرین نمونه‌ای که از مجوزهای تسهیل‌گری تعریف کرده، تمامی توافق‌نامه‌های پیشین برای صدور مجوز در این حوزه را نقض کرده است.
غفران عنوان کرد: برای حل و فصل این مشکلات، موضوع را به دبیرخانه شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی ارجاع دادیم. در پیگیری این دبیرخانه مشخص شد؛ دانشگاه علوم پزشکی مشهد نسبت به مواردی که باید در آن با اداره کل میراث فرهنگی استان همراهی کند، عقب افتاده و مقرر شد تا مکاتباتی با این دانشگاه در این رابطه صورت بگیرد. مصوبه دیگر این جلسه تاکید داشت که دانشگاه علوم پزشکی یا براساس سند شورای راهبردی سیاستگذاری گردشگری به فعالیت خود ادامه داده یا در سند مزبور تغییراتی صورت بگیرد و یا اینکه موضوع به وزارتخانه‌های بهداشت و میراث فرهنگی ارجاع شود تا از آن مراجع پیگیری شود.
رئیس کمیته گردشگری سلامت اتاق مشهد با تاکید بر اینکه پیگیری مسائل در داخل استان می تواند به تسریع روند حل و فصل آنها بیانجامد، یادآور شد: باید توجه داشت که گردشگری سلامت در مشهد صنعتی و ظرفیتی نوپاست. درخواست ما این است که کمیسیون گردشگری اتاق مشهد، نگاهی ویژه تر به این موضوع داشته و آن مباحث مرتبط با آن را در مراجع مختلف پیگیری کند.
علیزاده قناد، رئیس کمیسیون گردشگری اتاق مشهد با تایید مشکلات مربوط به حوزه گردشگری سلامت در این شهر و موانع موجود بر سر راه فعالان این حوزه، بیان کرد: پرونده این موضوع را به شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی بردیم و مقرر شد تا نامه‌ای از طرف کمیته گردشگری سلامت (ذیل کمیسیون گردشگری) اتاق مشهد در خصوص مشکلات این حوزه تدوین شود تا این مسئله از مجاری مرتبط در استان و کشور پیگیری شود و تناقض‌های موجود در زمینه صدور مجوز بهره‌برداری شرکت‌های تسهیل‌گر ارائه خدمات تشخیصی-درمانی به گردشگران سلامت، برطرف شود.
*تعیین اولویت‌های آموزشی و پژوهشی کمیسیون گردشگری اتاق مشهد
ابراهیم محرابی، رئیس کمیته آموزش و پژوهش اتاق مشهد نیز به ایراد سخن پرداخت و با ارائه گزارشی از فعالیت‌های این کمیته اظهار کرد: پس از برگزاری نخستین جلسه، اولویت‌هایی در حوزه پژوهش و آموزش تعیین شده و مورد تصویب قرار گرفت.
وی ادامه داد: بر این اساس مقرر شد تا آموزش‌های ارائه شده در حوزه گردشگری عملی بوده و دارای جذابیت کافی باشد. همچنین در آن جلسه به این نتیجه رسیدیم که در فضای مجازی و کانال های اطلاع‌رسانی، دوره‌های آزموشی، سمینارها و همایش‌های مرتبط با بخش گردشگری را برای مدیران و کارکنان این حوزه معرفی نماییم. علاوه بر این، با توجه به فضای خاص کاری در مشهد، ارائه دوره‌های آموزشی برای مدیران به منظور اصلاح فرهنگ تعامل با ذی‌نفعان و رقبا در دستور کار قرار گرفت. همچنین مقرر شد تا موضوعات آموزشی مشترک بین دفاتر خدمات مسافرتی، اقامتگاه‌ها و سایر حوزه‌های گردشگری احصاء شود و بحث آموزش مدیران در اولویت قرار بگیرد.
محرابی افزود: موضوع برندسازی یکی از مسائل مهمی است که بخش گردشگری در شهرهای اصفهان و تهران، به آن ورود خوبی داشته اما چنین ظرفیتی در مشهد مغفول مانده است. برای این منظور می‌توان از کمک انجمن مدیران صنایع خراسان که در این زمینه تجربیاتی دارد، بهره گرفت.
وی شمار دیگری از مصوبات این کمیته را قرائت کرد و در ادامه به اولویت‌های پژوهشی این کمیته پرداخت و گفت: تهیه لیست عناوین و چکیده مطالعات و پژوهش‌های دستگاه‌های مختلف در حوزه صنعت گردشگری، بررسی دلایل عدم توفیق در جذب گردشگران خارجی و احصاء دلایل ایجاد و توسعه اقامتگاه‌های رسمی در مشهد از جمله اولویت‌های پژوهشی این کمیته می باشد.
محرابی اضافه کرد: تهیه نقشه جامع مسیرهای گردشگری خراسان رضوی، امکان‌سنجی تاسیسات گردشگری این استان با تمرکز بر بررسی علت اقامت و اسکان گردشگران در اقامتگاه‌های غیررسمی و شناسایی عوامل موثر در ایجاد، رشد و توسعه فعالیت‌های غیررسمی در حوزه گردشگری نیز از دیگر اولویت‌های پژوهشی این کمیته خواهد بود.
* نیازمند بازنگری در سیاست‌های گردشگری کشور هستیم
عطار، رئیس کمیته سرمایه‌گذاری و توسعه گردشگری اتاق مشهد نیز با تاکید بر ضرورت بازنگری در سیاست‌های گردشگری کشور، اظهار کرد: یکی از ابعاد این بحث در حوزه هتلداری و اقامت است. باید اذعان کنیم که رویکردهای موجود ما منطبق بر سیاست کشورهای اروپایی و امریکایی و همچنین هتلداری کلاسیک طراحی شده است و به همین جهت از ثروت خود در حوزه بوم‌گردی غفلت کرده‌ایم.
وی ادامه داد: پروتکلی در زمینه گردشگری بین‌الملل وجود دارد که وزارت میراث فرهنگی نیز به آن توجه دارد. براین اساس، یک مسافر خارجی برای ورود به کشور باید از طریق یک آژانس مسافرتی اقدام کند. در واقع برای گردشگر خارجی الزام به استفاده از لیدر و تورگردان وجود دارد. بخشی از این روند در مورد گردشگری زیارت ما نیز قابل تعمیم است. اگر از همان ابتدا روند سفر یک زائر به خوبی رصد و مدیریت شود، هم در خدمت رسانی به او کیفیت لازم رعایت می شود و هم می توان از بروز بعضی مشکلات، جلوگیری کرد.
وی ادامه داد: مسئله دیگر آموزش به مردم است که ما آن را به فراموشی سپرده ایم. اصل میزبانی باید در جامعهای که گردشگرپذیر است، ترویج گردد.
عطار با انتقاد از ضعف آمارها و ناکارآمدی برنامه ریزی ها، به تجربه تدوین طرح های مختلف گردشگری برای استان و عدم اجرای آن ها اشاره و عنوان کرد: از سوی دیگر، به واسطه ضعف آماری، نیازها و الزامات آتی به خوبی شناسایی نمی شوند. اینکه مثلا در حوزه زیرساخت های گردشگری به چه میزان اقامتگاه یا مراکز تفریحی و... نیاز است و الزامات آینده چه خواهند بود؟ این سوالات باید در چارچوب یک طرح جامع پاسخ گفته شوند.
او داشتن یه طرح جامع گردشگری را یک گام موثر برای عبور از چالش‌های موجود عنوان کرد و متذکر شد: ضروری است این طرح براساس شاخصه‌های سرمایه‌گذاری طراحی شود و از بعضی موازی کاری ها در این بخش جلوگیری به عمل آید. در همین راستا تهیه طرح امکان سنجی ایجاد و توسعه تأسیسات گردشگری در مشهد به عنوان هدف اصلی کمیته سرمایه گذاری و توسعه گردشگری اتاق تعیین گردید تا بتوان با استفاده از پتانسیل بخش خصوصی، مراکز پژوهشی و همراهی سازمان میراث فرهنگی این طرح تدوین و تحقق یابد.
گفتنی است؛ اعضای این کمیسیون در ادامه از برج نجومی رادکان، یکی از ظرفیت های گردشگری و تاریخی روستای رادکان بازدید کردند.
