رفع معضل بیکاری و اشتغال پایدار دغدغه اصلی کمیسیون سرمایه گزاری و تامین مالی

نویسنده خبر : تاریخ بارگذاری : دوشنبه ، 22 خرداد 1396

رفع معضل بیکاری و اشتغال  پایدار دغدغه اصلی کمیسیون سرمایه گزاری و تامین مالی

بررسی روند تغییرات سالانه نرخ سود سپرده‌های بانکی در سنوات گذشته و تاثیر آن بر اقتصاد کشور و همچنین تدوین فرآیندی جهت رفع موانع سرمایه‌گذاری داخلی، محور بحث در شانزدهمین جلسه كميسيون سرمایه‌گذاری و تأمین مالی، اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و کشاورزی خراسان رضوي بود. حاضران در این نشست، بانک‌محور بودن اقتصاد ایران را عاملی دانستند که سرمایه‌ها را از بخش تولید دریغ می‌کند.

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی؛ جواد باقری رئیس این کمیسیون در خصوص دستور کار نشست مذکور عنوان کرد: مشکلات متعددی دامنگیر اقتصاد کشورمان است. از مباحث فرهنگی و فساد در بدنه اجرایی بگیرید تا موضوعاتی نظیر کمبود سرمایه‌گذاری و ضعف تکنولوژی و همه این‌ها سهمی در بروز مشکلات این بخش دارند اما سوال اینجاست که آیا بخش خصوصی و به طور مشخص اتاق‌های بازرگانی توان ورود و چاره‌جویی برای تمامی این مشکلات را دارند؟ قاعدتا محدودیت‌هایی از این لحاظ وجود دارد اما عدم ورود و غفلت از این مباحث خطیر نیز ممکن نیست.

  • دغدغه مهم بخش خصوصی، رفع رقابت‌های نابرابر است

وی ادامه داد: رفع رقابت‌های نابرابر، دغدغه مهم بخش خصوصی به شمار می‌آید و از این منظر باید ساز و کاری تعریف شود تا بستر این مهم در چهارچوبی منطقی فراهم آید.

وی پیشنهاد کرد: این معضلات و مشکلاتی که برشمرده شد، جمع‎بندی گردد و اتاق بنا به اولویتی که برایش مقدر است، بدان ورود پیدا کند. در حال حاضر در اتاق‌ بازرگانی ایران و اتاق‌های دیگر استان‌ها، بررسی‌های ویژه‌ای بر روی مقوله فرهنگ و فساد انجام گرفته و از این حیث شاید ما بتوانیم به محورهای دیگر ورود پیدا کنیم.

وی دلایل و تاثیرات ضعف سرمایه‌گذاری خارجی، فعال کردن سرمایه‌های داخلی با ارتقای زیرساخت‌های تکنولوژی، گران بودن دولت و... را از محورهایی برشمرد که این کمیسیون می‌تواند بدان‌ها ورود کرده و به اتکای ظرفیت‌های علمی و تجربی فعالان اقتصادی استان، برایشان راهکار پیش‌بینی کند.

باقری تاکید کرد: خوشبختانه در دولت دوازدهم فضا و بستری فراهم است تا امور را به صورت ریشه‌ای‌تر حل و فصل شوند. ماحصل تلاش‌هایی که امروز صورت می‌گیرد، رفع هر چه سریع‌تر موانع تولید خواهد بود.

وی خاطر نشان کرد: در حال حاضر اشتغال یک دغدغه جدی در کشورمان است اما این نگرانی مرتفع نخواهد شد مگر با توسعه سرمایه‌گذاری.

  • فراز و نشیب‌ها در تعیین نرخ سود بانکی

در ادامه این جلسه، تریبون در اختیار حمید صفای‎نیکو، کارشناس بانکی قرار گرفت تا وی از «نحوه تغییرات سالانه نرخ سود سپرده‌های بانکی در سنوات گذشته و تاثیر آن در اقتصاد ملی» و «چگونگی تعیین نرخ سود بهینه سپرده‌ها» بگوید.

صفای‎نیکو بدنه اقتصاد را متشکل از دو بخش «واقعی» و «اسمی» دانست که در یکی «حوزه کالا و خدمات» و «بازار کار» فراهم است و در دیگری «بازار پول و سرمایه» و در این خصوص عنوان کرد:تحرک‌های اقتصادی در ایران عمدتا در حوزه «اسمی» اقتصاد رخ می‌دهد و از این لحاظ بازار پول و سرمایه بیشتر درگیر می‌شود. در حقیقت بازار پول در دنیا تامین ‎کننده کوتاه ‎مدت پول به شمار می‌آید و بازار سرمایه، تامین‌‎کننده بلندمدت آن است اما در ایران بازار پول به منبع تامین بنگاه‌های اقتصادی بدل شده و همین امر بستری را فراهم کرده تا اساسا اقتصاد ما بانک‎محور شود.

وی گوشه‌چشمی به سهم هر بخش در تامین مالی اقتصاد ایران داشت و گفت: سهم بازار پول در تامین مالی 89 درصد است بوده و 8درصد نیز به بازار سرمایه اختصاص دارد اما در این میان سهم سرمایه‌گذاری خارجی تنها 3درصد است.

وی اتکای اقتصاد ایران به بازار پول و به تبع بانک‌محور شدن آن را یک آسیب دانست و عنوان کرد: با این اوصاف باید پرسید، چرا با وجود افزایش نقدینگی و رسیدن آن به مرز هزار و 200هزارمیلیارد تومان همچنان با کمبود منابع مالی در تمامی بخش های اقتصادی مواجهیم؟ آنچه به بروز این شرایط منجر شده و باعث گردیده تا خلق نقدینگی از سوی بانک‌ها نیز تاثیری در بازار کالا و خدمات نداشته باشد، وجود بعضی ساختارهای غلط است. تخصیص سود سالانه به سپرده‌های بانکی که حجم آن‌ها را افزایش می‌دهد و مضاف بر آن تعلق گرفتن جریمه به تسهیلات اعطایی انباشتی را رقم زده و مشکلاتی را ایجاد کرده است. به بیان بهتر، تسهیلات اعطایی به نوعی استمهال شده که این امر افزایش حجم نقدینگی را به دنبال داشته است اما در مقابل نقدینگی مذکور به بخش تولید تزریق نشده و پویایی را ایجاد نکرده است.

صفای‎نیکو از ضعف بازار سرمایه گفت و یادآور شد:اقتصاد در کشورهای توسعه یافته بر بازار بورس و بازارهای مشترک اتکا دارد اما بازار بورس در ایران بسیار ضعیف عمل می‌کند و ما فرهنگ سرمایه‌گذاری بر روی این بازار را نداریم.

وی معضل بزرگ را بانک‌محور بودن اقتصاد برشمرد و عنوان کرد: در این نوع اقتصاد، نرخ سود سپرده‌ها و یا بهره بانکی محوریت عمل بوده و سرمایه‌ها در بانک‌ها رسوب می‌کند و از بخش فعال اقتصاد دور می‌شود. بانک نیز در این میان باید نقش تخصیص‌گری را ایفا کرده و این سرمایه را به حوزه‌های مختلف تزریق کند. البته از آنجایی که این مسئله در زمره ماموریت بانک ها نمی گنجد، روند مذکور به خوبی اجرایی نمی شود.  

وی به مقایسه نرخ سود بانکی در سال‌های مختلف پرداخت و یادآورد شد: سال 87 نرخ سود بانکی 15 درصد بود و این نرخ تا سال 95 که مجدد به همین نسبت رسید، فراز و نشیب‌های زیادی را تحمل کرد و در برهه‌ای حتی نرخ سود بانکی از نرخ تورم پایین‌تر آمد که انتظار می‌رفت به تحرک در بازار تولید و سرمایه گذاری منجر شود اما آن نتیجه مطلوب که توقع می رفت حاصل نشد. این امر حکایت از آن داشت که بازار سرمایه ما آمادگی لازم را در این رابطه نداشت.

این کارشناس بانکی گوشه‌چشمی به نرخ سود در بانک‌ها داشت و گفت: طبق اعلام بانک مرکزی نرخ سود بانکی 15 درصد تعیین شده اما می‌دانیم که در بانک‌های مختلف به 20 الی 22 درصد هم می‎رسد. سوال بسیاری این است که نرخ سود بانکی باید چقدر باشد؟ اما در واقع باید پرسید نظام های بانکی در کشورهای توسعه یافته چطور عمل می‌کنند که به مثابه ما با دشواری روبه رو نیستند؟ نظام بانکی در عمده کشورهای جهان «کارمزدمحور» است، به این معنا که به سپرده‎های بانکی نه تنها سودی تعلق نمی‌گیرد بلکه در مقابل از بابت نگهداری پول‌ افراد در بانک از آن‌ها هزینه‌ای نیز اخذ می‌شود و این پولی که رایگان به دست آمده، در ادامه در اختیار تولیدکنندگان و متقاضیان دریافت تسهیلات قرار می‌گیرد. در واقع کشورهای توسعه یافته، در بانک‌های خود در اصطلاح خواب پول ندارند.

صفای‎نیکو یادآور شد:تنها راه حل برای خروج نظام بانکی ما از ساختار بانک محوری، همین رویکرد کارمزدی شدن است.

وی ادامه داد: کاهش نرخ سود بانکی در شرایط موجود به نفع اقتصاد ما نیست چون پول را از بانک‌ها خارج کرده و به حوزه دلالی می‌برد. در حقیقت عدم آمادگی بازار سرمایه ما، انتخاب‌ها را در این حوزه محدود کرده است.

این کارشناس بانکی تاکید کرد: ساختار اقتصاد کشورمان را باید در قالب یک پیکره واحد بررسی کنیم. این مجموعه درهم تنیده زمانی می‌تواند موفق عمل کند که همه اجزای آن در راستا و به موازات هم اصلاح شوند و توسعه پیدا کنند. پس زمانی کاهش نرخ سود بانکی موثر واقع خواهد شد که زیرساخت‌های در بخش‌های دیگر اصلاح گردد.

  • خروج از بن‌بست با ورود بانک‌های خارجی

محمد استادی رئیس انجمن صنایع غذایی استان نیز در خصوص شرایط حاکم بر نظام پولی کشورمان گفت: ارزش پول به مثابه بخش تولید از مقوله عرضه و تقاضا تاثیر می پذیرد. متقاضی پول و سرمایه تولیدکننده است.

وی با اندک توصیف کردن سودی که در حال حاضر از محل تولید نصیب فعالان این بخش می‌شود در مقایسه با نرخ سود بانکی، عنوان کرد: بانک‌ها در حال حاضر خود متقاضی اصلی پول هستند، چرا که آن‌ها منابع‌شان را صرف فعالیت‌های غیر‌بانکی چون خرید ملک و ساختمان یا سهام کرده‌اند و در شرایط فعلی دسترسی به منابع در کوتاه مدت برای آن‌ها ممکن نیست. به بیان بهتر پول‌ برای آن‌ها به دارایی مسموم تبدیل شده است.

وی بخش دیگری از منابع بانکی را همان مطالبات وصول نشده عنوان کرد و توضیح داد: متاسفانه بانک‌ها مطالبات معوقه را نیز در زمره دارایی‌های خود ذکر می‌کنند و همین امر فضایی کاذب را شکل داده است.

استادی یادآور شد: به نظر می‎رسد که یک راه‎حل مهم برای پایان دادن به این بن‌بست ورود بانک‌های خارجی به عرصه اقتصاد و خرید بانک‌های ما باشد.

در ادامه بررسی شرایط موجود، تریبون در اختیار دکتر سادات عضو هیات علمی دانگشاه فرودسی قرار گرفت. وی با طرح این سوال که چرا منابع بانکی ما جذب بخش حقیقی، به تحلیل وضعیت فعلی پرداخت؛«بخش تولید می‌تواند یا مولد و قابل رقابت باشد یا ناکارآمد و غیر مولد که موجب می‌شود تا سود واحدهای تولیدی کاهش پیدا کند و به کاهش بهره وری می‌انجامد.

وی از حبس شدن پول در بانک‌ها و عدم ورود آن به بخش تولید به عنوان یک آسیب اقتصادی یاد کرد و متذکر شد: در حال حاضر نرخ سود سپرده‌ها از تورم فراتر است و این امر سرمایه‌ها را به بانک‌ها محدود کرده است.

سادات تورم را پاداشی برای تولیدکننده توصیف کرد و یادآور شد: در حقیقت در سال‌های گذشته پدیده تورم باعث می‌شد تا بسیاری از ناکارآمدی‌ها دیده نشود و بالا بودن آن، بهانه خوبی برای بخش تولید غیرمولد ما محسوب می‌شد اما حالا با کاهش این نرخ، دیگر آن بهانه از دست رفته است.

  • ضرورت توسعه بورس و فرهنگ‌سازی برای سرمایه‌گذاری در بخش تولید

امیرمهدی مرادی، دبیر انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی هم به ارتباط نرخ تورم و سود سپرده‌های بانکی اشاره کرد و متذکر شد: در این میان فاکتور نرخ ارز نیز بسیار مهم محسوب می‌شود که اگر در تناسب با این دو مقوله مورد سنجش قرار گیرد، نکات مهمی را روشن می‌سازد. به هر رو تثبیت نرخ ارز موضوع مهم دیگری است که  نباید از قلم انداخت.

مهدی تقوایی؛ رئیس گروه سرمایه‌گذاری در جذب و حمایت از سرمایه گذاری استانداری خراسان رضوی نیز از اهمیت فرهنگ‌سازی در حوزه سرمایه‌گذاری گفت و متذکر شد: تنها راه برای هدایت سرمایه‌های خرد به سمت تولید، همین مقوله است. رویکرد دیگر باید فعال‌سازی بورس البته به صورت غیرحبابی باشد.

وی پایین آمدن نرخ سود بانکی را در کوتاه‌مدت عامل تحرک اقتصادی دانست و تاکید کرد: قطعا در برنامه‌های بلندمدت باید اقدامات اصلاحی و مدیریتی دیگری مدنظر قرار گیرد.  

خانم بصیری، دبير کمیسیون سرمایه گذاری و تأمین مالی اتاق بازرگانی استان نیز عنوان کرد: برای رسیدن به یک ارزیابی درست باید به این پرسش پاسخ داد که، آیا زمانی که نرخ سود از نرخ تورم پایین‌تر بود، شکوفایی اقتصادی رقم خورد؟ اگر جواب منفی است، باید دید که چه زیرساختی لازم بوده تا با کاهش نرخ سود، تحولی رقم بخورد؟ طبعا تا این بستر فراهم نشود، تلاش برای کاهش نرخ سود، حتی اگر موثر واقع شود، به بدنه اقتصادی ما منفعتی نمی‌رساند.                      

اما دیگر حاضران در این نشست نیز از اهمیت فعال شدن سرمایه‌ها در بازار بورس و توسعه این بازار گفتند. آن‌ها تاکید کردند که رشد بازار بورس ایران به کاهش فساد می‌انجامد و بهره‌مندی از این ظرفیت در گرو فرهنگ‌سازی و آموزش مفاهیم مرتبط با بورس در جامعه است.  

 

 

دانلود اپلیکیشن اتاق بازرگانی