ضعف دیپلماسی و خطر حذف ایران از ترانزیت آسیای میانه

نویسنده خبر : تاریخ بارگذاری :

 

ضعف دیپلماسی و خطر حذف ایران از ترانزیت آسیای میانه

 

مجتبی بهاروند

 

ترکمنستان بدون هیچ مقدمه و توافق قبلی، هزینه ورود کامیون‏های ایرانی را 100 دلار اعلام کرده و بابت تردد کامیون‏های ایرانی در هر کیلومتر از خاک این کشور نیز به ازای هر تن، تعرفه را یک دلار افزایش داده است؛

 تبعات این مسأله حذف ایران از ترانزیت آسیای میانه است زیرا ترکمنستان هم مقصد ترانزیتی محموله‏های ایران است و هم از طریق این کشور محموله‏های ما به سایر کشورهای آسیای میانه منتقل می‏شود و این افزایش تعرفه‏های ترکمنستان که فقط برای کامیون‏های ایران صورت گرفته، باعث حذف کشور ما از این گردونه خواهد شد.

متأسفانه به‌دلیل وضعیت ایران در سال‏های گذشته و بحث تحریم‏ها، دولت‏های کوچکی مانند ترکمنستان نیز برای ما قد علم می‏کنند؛ دولت ترکمنستان در طول این سال‏ها هر آنچه دلش خواسته، در زمینه صادرات، ترانزیت و ... انجام داده است؛ ایران واردات چندانی از ترکمنستان ندارد بلکه مراودات تجاری ما با ترکمنستان بیشتر در زمینه صادرات و ترانزیت است؛ به عبارت دیگر کشور ما شاه‎رگ حیاتی ترکمنستان است اما به جای اینکه ما از جایگاه بالاتری برخوردار باشیم، عکس این مسأله اتفاق می‏افتد و ترکمنستان به کشور ما فشار وارد می‏کند و عمده دلیل این امر نیز به ضعف دیپلماسی ما برمی‎گردد؛ نمایندگی‏های وزارت خارجه کشور ما عمدتا رویکرد اقتصادی ندارند و پشتیبان فعالان اقتصادی نیستند؛ در کشوری مانند ترکیه سیاست حامی اقتصاد است و به همین دلیل ترکمنستان مشابه رفتاری که با تجار و بازرگانان ما دارد، با بازرگانان ترکیه ندارد. اگر دولت ایران یکبار برای همیشه پاسخ قاطعی به این‏ قبیل رفتارهای ترکمنستان بدهد، این کشور نمی تواند به همین راحتی هر برخوردی با ما داشته باشد.

بحث دیگر اقدام دولت ما درباره افزایش 100 درصدی تن‌‌کیلومتر تردد کامیون‎های ترانزیتی در داخل کشور است اما دولتمردان ما به آسیب‏های این مسأله در بازار رقابتی منطقه‎ای توجه نمی‏کنند؛ درواقع کشورهای منطقه روزبه‏روز هزینه‏های ترانزیت را کاهش می‏دهند تا درآمدهای اصلی ترانزیت عایدشان شود اما در کشور ما هزینه‏های جانبی افزایش می‏یابد و در بلندمدت از درآمد اصلی که صدها برابر این درآمدهای جانبی است، محروم می‏شویم؛ کشور ما در چهارراه‏ ترانزیتی منطقه واقع است و می‏تواند از این طریق ده‏ها برابر درآمد بیشتری داشته باشد و جایگزین درآمد نفتی شود اما از این فرصت استفاده نمی‏کنیم.

طبق تمام کنوانسیون‏های بین‏المللی هیچ کشوری حق سلب اجازه تردد کامیون‏های سایر کشورها را ندارد و این عمل ترکمنستان غیرقانونی محسوب می‏شود و همچنین از طرفی این اقدام ترکمنستان فقط در قبال کامیون‏های ایرانی صورت گرفته و این امر نشان‏دهنده آن است که جریانی پشت این قضیه است و دیپلماسی ما پیگیر این مشکل نیست.

تشکل‏های صنفی و اتاق بازرگانی خراسان رضوی پیگیر این موضوع هستند؛ نمایندگی‏های وزارت خارجه در شمال و شرق نیز درحال بررسی و پیگیری این مسأله هستند و به‌نظر می‏رسد دستگاه دیپلماسی ما باید یکبار برای همیشه تکلیف خود را با ترکمنستان مشخص کند؛ وزارت خارجه ما باید به گونه ای عمل کند که ترکمنستان علاوه بر حذف این تعرفه‏ها، تمام اقدامات خود را طبق موافقت‏نامه‏ها انجام دهد.

 

دانلود اپلیکیشن اتاق بازرگانی