دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی تصویب کرد: تدوین طرحی برای حمایت از زعفران‌کاران و توسعه بازارهای صادراتی زعفران

رئیس دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی با انتقاد از ضعف مدیریت و برنامه‌ریزی در حوزه زعفران، حمایت‌های دولتی را حداقلی خواند و گفت: کشورهایی نظیر افغانستان اگرچه در حال حاضر حجم تولید بسیار اندکی در مقایسه با ایران دارند، اما سیاست‌های توسعه‌ای آن‌ها، می‌تواند به کاهش سهم انحصاری ایران از بازار زعفران بیانجامد.
به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، علیرضا اشرف در هفتمین جلسه دبیرخانه شورای گفتگو و بخش خصوصی بیان کرد: در حال حاضر، یک خلاء بزرگ ما در بخش مطالعاتی و تحقیقاتی اصلاح ژنتیکی بذر این محصول و نیز عدم ظرفیت‌سازی در بازار و تنوع کاربردهای مصرفی این محصول است.
وی در ادامه افزود: با توجه به نیازها و کمبودهای موجود، یکی از مصوبات جلسه حاضر تدوین برنامه‌ای است که ضمن آسیب‌شناسی، راهکارهای رفع نقایص و بهبود وضعیت را ترسیم کند.
همچنین اشرف در همین راستا خاطر نشان کرد این برنامه را در شورای گفتگوی استان و کشور ارائه خواهیم کرد و پیگیر تحقق آن می‌شویم.
اشرف یکی دیگر از تاکیدات جلسه حاضر را، گنجاندن طرح ملی زعفران در برنامه ششم توسعه بیان کرد و گفت: باید رایزنی‌های لازم از این بابت با مجلس شورای اسلامی و وکلای مردم در استان‌های خراسان انجام گیرد.
*دغدغه معیشت زعفرانکاران با توجه به افزایش تولید و محدود ماندن بازار تقاضا
اما پیش از این، صادقی یکی از زعفران‌کاران استانمان در سخنانی به طرح دغدغه‌های فعالان این بخش پرداخت و گفت: در بعضی استان‌های کشور مشوق‌ها و تسهیلاتی در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد تا مبادرت به کاشت زعفران کنند، این همه در حالی است که استان‌های خراسان رضوی و جنوبی قطب تولید این محصول هستندو بخش مهمی از کشاورزی این دو خطه به این محصول وابسته است. با توجه به تداوم خشکسالی در این دو استان، طی سال‌های آینده شاهد حذف کشت محصولات کشاورزی متعددی خواهیم بود و آنچه که می‌تواند خسران بخش کشاورزی را جبران نماید، همین محصول استراتژیک است.
وی افزایش حجم تولید زعفران در مقابل تقاضای محدود در بازارهای داخلی و خارجی برای آن را مخل چرخه تولید و مصرف عنوان کرد و یاد آور شد: در استان ما با در نظر گرفتن بخش‌های صنعتی و خدمات جانبی محصول زعفران، قریب به یک میلیون نفر از سود تولید، فرآوری و عرضه این محصول ارتزاق می‌کنند که در برنامه‌های جامع وزارت جهاد کشاورزی باید معیشت این قشر مدنظر باشد تا مبتنی بر این مهم، به توازن کشت زعفران در کشور کمک کند.

*ضرورت توسعه بازارهای صادراتی برای زعفران با توجه به ورود رقبای جدید
اما پیش از این، منوچهری دبیر شورای ملی زعفران ایران در سخنانی، با اشاره به اعمال بعضی مشوق‌ها در دیگر استان‌های کشور برای کشت زعفران، بیان کرد: نمی‌توانیم کشت این محصول را فقط به محدوده جغرافیایی استان‌های خراسان رضوی و جنوبی محدود کنیم اما اقدام عاجل و جدی ما باید پیشگیری از کشت بی‌رویه این محصول باشد تا علاوه بر مهار ورود کالای بی‌کیفیت به بازار، از حجم مازاد بر تولید نیز بکاهیم.
وی ادامه داد: هم اکنون تولید زعفران ما قریب به 310 تن است که با توجه به حجم صادرات 160تنی، مابقی مازاد تولید محسوب می‌شود و در صورت افزایش این رقم مازاد، خسارتی جدی متوجه کشاورز شده و پدیده بیکاری در این بخش تشدید می‌شود.
منوچهری با اشاره به تولید3 تن زعفران از سوی افغانستان، یادآور شد: اگرچه فعلا حجم تولید این کشور بسیار اندک است اما تلاش‌هایی برای توسعه آن در جریان می‌باشد، طبیعی است که با توجه به حمایت‌های سیاسی از این کشور، در بخشی از بازار رقابت، ‌اولویت به محصول افغانستان داده خواهد شد و این مهم می‌تواند تمامی مشاغل درگیر در فرآیند تولید و فرآوری زعفران ما را متضرر سازد.
وی در ادامه خواستار تشکیل کارگروهی در دو استان خراسان رضوی و جنوبی به عنوان مراکز تولید زعفران شد و گفت: این کارگروه، مدیریت و سیاستگذاری کشت این محصول را در کشور عهده‌دار شود تا در آینده کشاورزان فعال این بخش متضرر نشوند.
غلامرضا میری، رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان رضوی هم در اظهاراتی بیان کرد: نمی‌توان توسعه جریان کشت زعفران را در داخل و خارج کشور محدود کرد، بلکه باید با توسعه بازارهای هدف، معرفی بهتر این محصول و خواص آن و همچنین افزایش انواع کاربردهای این محصول، در بازار رقابت پیش افتاد و تسلط ایران بر بازار زعفران دنیا را حفظ نمود.
وی به استقبال ژاپنی‌ها از کاربردهای دارویی زعفران اشاره کرد و این موضوع را فرصتی مغتنم برای تعریف یک بازار جدید دانست.

*از دست دادن بازارهای صادراتی زعفران، صنایع جانبی این بخش را متضرر می کند
صنایع موازی با بخش تولید و صادرات زعفران، محور اظهارات «شریعتی مقدم» رئیس کمیسیون کشاورزی و آب اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی بود.
وی در این خصوص گفت: همین حالا ظرفیتی 500تنی در بخش بسته‌بندی و آزمایشگاهی زعفران در استان فراهم شده است و تولید 250تنی برای این بستر اندک است. در این راستا باید به فکر بزرگ کردن اقتصاد زعفران بود.
وی تامین منابع مالی برای بخش زعفران را یک ضرورت مهم دیگر برشمرد و افزود: برای تحقیقات اصلاحی در موضوع زعفران می‌توان از تسهیلات وعده داده شده دولت در بخش‌های دانش بنیان بهره برد. این موضوع باید در شورای گفتگوی استان و کشور نیز به بحث گذاشته شود.
در پایان این بحث نمایندگان استانداری و جهاد کشاورزی استان نیز هر کدام با ارائه گزارشی از اقدامات صورت گرفته توسط نهاد متبوع‌شان، از پیگیری این موضوع در سطح ملی نیز استقبال کردند.

*صادرات شکر به کشورهای همسایه فرصتی برای جبران ظرفیت خالی کارخانجات
اما دومین دستور کار هفتمین جلسه دبیرخانه شورای گفتگوی دلت و بخش خصوصی استان به پیگیری یکی از مباحث مطرح شده در جلسات پیشین، با موضوع «راهکارهای پُر کردن ظرفیت خالی کارخانجات قند و شکر در قالب ورود موقت شکر خام و صادرات مجدد شکرتصفیه» اختصاص داشت.
در همین رابطه عیدی‌زاده مسئول امور تحقیقات، پژوهش و روابط عمومی دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی استان با یادآوری 43درصد ظرفیت خالی کارخانجات تولید قند و شکراستان، به ارائه گزارشی جامع از بازار مستعد کشورهای همسایه برای صدور شکر پرداخت و گفت: قزاقستان، افغانستان، تاجیکستان و ازبکستان؛ چهار کشوری هستند که به رغم مصرف بالای شکر در آن‌ها، حجم تولیدشان اندک بوده و وابسته به واردات این محصول هستند.
وی مجموع حجم واردات این محصول را در این کشورها 700 تا 800هزارتن برآورد کرد و گفت:بخش بزرگی از این ظرفیت می‌تواند در اختیار تجار ایرانی قرار گیرد.
عیدی‌زاده خاطر نشان کرد: حجم صادرات شکر کشور در سال گذشته حدود 25هزار تن بود که ترکیه با 71درصد، بزرگترین مقصد ایران برای صدور این کالا به شمار می‌آمد و عراق، ترکمنستان، افغانستان و پاکستان در رتبه‌های بعدی این بخش قرار داشتند.
به گفته وی حجم ترانزیت شکر از پایانه های مرزی استان در سال 94 ، 70هزار تن بوده است.
مسئول امور تحقیقات، پژوهش و روابط عمومی دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی در ادامه به ارائه گزارشی از میزان مصرف، تولید و واردات شکر و نرخ تعرفه ارزشی وضع شده بر این کالا در سه کشور قزاقستان، قرقیزستان و افغانستان به عنوان نمونه پرداخت و در جمع‌بندی این بحث گفت: بستر و نیازی در منطقه فراهم است و با یک برنامه‌ریزی مدون می‌توان این ظرفیت را به نفع صنعت و اقتصاد صادراتی کشور، بالفعل نمود.
اشرف رئیس دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی نیزدر همین رابطه متذکر شد: از فرصت اشاره شده می توان صادرات حدود 500هزار تن شکر را برای استان متصور شد که با توجه به تصمیم اخیر دولت مبنی بر آزاد شدن ورود موقت شکر برای صادرات مجدد، هم بخش تولید و هم بخش صادرات از مزایای آن منتفع می شوند.
وی پیشنهاد داد از طرف دولت گروهی برای مذاکره و بالفعل سازی ظرفیت موجود تعیین و به کشورهای هدف اعزام گردد تا بستر تعاملات در این حوزه فراهم شود، توامان بخش خصوصی هم آمادگی تامین این کالا را دارد و از حالا برنامه ریزی خود را برای بسترسازی در این زمینه آغاز خواهد کرد.
در ادامه دو نفر از فعالان بخش تولید قند و شکر نیز با تشریح ظرفیت ها و خلاءهای موجود بر فراهم بودن امکانات برای ورود به عرصه تصفیه و فرآوری شکر و در ادامه تحویل آن به بازارهای هدف تاکید کردند.