ریشه مشکلات بخش تجارت، در خشت کج «ادغام» بود

رئیس کمیسیون تجارت اتاق مشهد بر ضرورت ایجاد وزارت بازرگانی تاکید کرد:

ریشه مشکلات بخش تجارت، در خشت کج «ادغام» بود

بررسی وضعیت صادرات استان در شش ماهه دوم سال جاری، شناسایی موانع و مشکلات صادرات غیرنفتی و راهکارهای توسعه این بخش در آستانه روز صادرات، ارائه گزارش هایی از اقدامات اجرایی توسط اتاق‌های مشترک و معرفی کارگروه‌های تخصصی در دوره جدید و نحوه فعالیت آنها، محورهای تازه ترین نشست کمیسیون تجارت اتاق مشهد بود.

به گزارش اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی؛ محمدحسین روشنک، رئیس کمیسیون تجارت اتاق مشهد ابتدای این نشست به موضوع تفکیک وزارت تجارت از صنعت و معدن پرداخت و گفت: این روزها در بحث تشکیل مجدد وزارت بازرگانی و یا تجارت و خدمات، اظهارنظرهای متفاوتی را می شنویم. پیش از ادغام دو وزارت بازرگانی و صنعت و معدن نیز اعلام کرده بودم که این اقدام به مانند خشتی کج است و به سرانجام نمی رسد.

وی افزود: این روزها در برخی محافل می شنویم که افراد طرفدار تشکیل وزارت بازرگانی که بیش از 75درصد اقتصاد و اشتغال کشور را در اختیار دارند، پوپولیست می خوانند که به باور من این دیدگاه بی انصافی است.

روشنک خاطرنشان کرد: چرا امروز طرفداران وزارت تجارت را پوپولیست می دانید؟ پوپولیست آن هایی هستند که در هنگام واردات ماشین آلات، گشایش ال سی ها را انجام دادند و برای ماشین آلات یک میلیون دلاری، 5 میلیون دلار ال سی باز کردند و دلارها را صرف خرید اقلامی دیگر نمودند یا تسهیلات ارزان قیمت دریافت کردند اما آن را در جای خود مصرف نکرده و در مقابل برج و ویلا ساختند.

وی با تاکید بر اینکه ادغام وزارتخانه بخش تجارت را نابود کرده، تصریح کرد: انصاف داشته باشیم و ببینیم که امروز وضعیت بهتر است یا 8 سال قبل و پیش از ادغام وزارتخانه ها. تحریم در این میان بهانه است و باید ببینیم چگونه است که نمی توانیم در برهه ای که قیمت ارز 11هزار و 500 تومان است، با بازار جهانی رقابت کنیم؟

رئیس کمیسیون تجارت اتاق مشهد با طرح این سوال که وزارت صمت تاکنون برای عرصه صادرات و تجارت چه انجام داده است، افزود: سازمان صمت استان تلاش های زیادی در سال های اخیر در بخش های دیگر داشت، اما متاسفانه این وزارتخانه مشکل کمبود واگن و تامین زیرساخت های تجارت ریلی را فراهم نکرد. چرا وزارت صنعت، معدن و تجارت
مطالبات صادرکنندگان از محل جایزه صادرات ده سال قبل صادرکنندگان را پرداخت نکرد، چون فعالان حوزه تجارت را در اصطلاح بچه اندر می دانستند، پس از ادغام با نیروهای با تجربه وزارت بازرگانی چه کردند؟ چرا وزارت صنعت، معدن و تجارت، آن دسته از فعالیت های بازرگانی تجاری که بیش از چهل سال سالم و شفاف فعالیت داشتند را به بهانه دروغین حمایت از تولید با یک بخشنامه از اعتبار خارج کردند؟

روشنک ادامه داد: چرا فکر می کنیم دیوار کج را باید به همان شکل نگه داریم و برای حفظ وضع موجود، به منتقدان تهمت بزنیم؟

وی تاکید کرد: شاید کالای ایرانی، در بعضی بخش ها توان رقابت با نوع خارجی آن را نداشته باشد اما از مردم می خواهیم برای حمایت از تولیدی که بنیان  اقتصاد ما را شکل می دهد، محصولات ایرانی را خریداری کنند.

*تراز تجاری 603 میلیون دلاری استان در نیمه نخست امسال

در ادامه تریبون در اختیار امید جهانخواه، ناظر گمرکات خراسان رضوی قرار گرفت؛ او در تشریح آمار 6 ماهه گمرکات استان اظهار کرد: حدود 1800 هزار تن کالا از گمرکات استان به ارزش 780 میلیون دلار صادر شده که از لحاظ وزنی 30 درصد رشد و از نظر ارزشی نسبت به مدت مشابه سال گذشته 30 درصد کاهش داشتیم.

وی تراز تجاری استان در این مدت را مثبت 603 میلیون دلار اعلام و اضافه کرد: در نیمه نخست امسال به 79 کشور صادرات داشتیم که 94 درصد کالاها به11 کشور صادر شده است؛ عمده ترین کالاهای صادراتی استان از نظر ارزشی اول زعفران و بعد مشتقات مایع نفت و گاز، مقاطع فلزی، مصالح ساختمانی، میوه و تره بار بوده و عمده ترین کشورهای مقصد صادراتی افغانستان، عراق، ترکمنستان و ازبکستان بوده اند.

جهانخواه در بخش دیگری از سخنانش به مهم ترین مشکلات صادرات استان در سال جاری پرداخت و گفت: یکی از مهم ترین مشکلات این حوزه، بخشنامه های مربوط به ممنوعیت ها بوده که در مقاطعی در سال گذشته شاهد آن بودیم و باعث سردرگمی تجار و بازرگانان شده بود و مشکلاتی را هم در گمرک برای ما ایجاد می کرد.

وی افزود: پیشنهاد ما پارسال این بود که ممنوعیت ها را به عنوان «ممنوعیت» اعلام نکنند و اگر به دنبال محدودسازی صادرات کالایی هستند، عوارض صادراتی و یا محدودیت دیگری را برای آن در نظر بگیرند زیرا ممنوعیت برای تولیدکننده و بازرگان و تاجر مشکلاتی را به دنبال دارد و تمام این دردسرها به گمرک برمی گردد و همه این موضوع را از چشم ما می بینند.

جهانخواه به عدم پذیرش واگن هایی با محوریت تاجیک، مشکلات ترانزیت با کامیون، تعطیلات افغانستان و... به عنوان برخی دیگر از مشکلات صادرکنندگان استان در مرز نام برد و گفت: تعطیلاتی که در افغانستان اتفاق می افتد، مرز دوغارون را دچار مشکل می کند؛ سه روز تعطیلی برای انتخابات ریاست جمهوری این کشور باعث معطلی 1800 دستگاه کامیون در مرز دوغارون شد. در واقع، هر یک روز تعطیلی باعث توقف 600 تا 800 دستگاه کامیون و کانتینر در مرز می‌شود و اتاق مشترک باید در این زمینه تلاش لازم را به عمل آورد.

وی خواستار رفع مشکلات زیرساختی در مرز اسلام قلعه افغانستان شد و گفت: این مشکلات با وجود قول هایی که برای رفع آن ها داده شده، کماکان به قوت خود باقی است. اما از یک سو، طرف افغانستانی اعلام کرده گمرک هرات قرار است به خود این ولایت بازگردد که امیدواریم این اتفاق بیافتد و مشکلات ایجاد شده در این زمینه مرتفع شود.

ناظر گمرکات استان خاطرنشان کرد: با توجه به حجم زیاد کامیونها در منطقه ویژه اقتصادی شاهد توقف 900 کامیون در منطقه، 700 کامیون در پارکینگ گمرک و 1600 کامیون در بازارچه مرزی هستیم.

وی از ایجاد کمیته هماهنگی مرز خبر داد و گفت: در راستای سرعت بخشی به کار، در دو روز اخیر ساعت کاری در مرز از 5:30 صبح تا 17:30 عصر افزایش یافته و به این ترتیب، اولین کامیون ساعت 6 صبح از مرز خارج می شود و این موضوع باعث شده تا تعداد خروجی ها نسبت به روزهای قبل بهبود یابد و امیدواریم با این روال ترافیک در مرز اسلام قلعه در روزهای آتی حل شود.

جهانخواه گوشه چشمی هم به مشکل ناشی از محدودیت در میزان کامیون های خروجی به ترکمنستان داشت و گفت: یکی از بهانه های طرف ترکمنستان آماده نبودن پل سرخس است که هنوز افتتاح نشده و تقاضای ما پیگیری برای افتتاح این پل است تا روزانه شاهد خروج 200 تا 250 کامیون از مرز سرخس و بازگشت مرز لطف آباد به وضعیت قبلی خود باشیم.

*کارت صادرکنندگانی که ارز را برنگردانند، تعلیق می شود

سپس محمدعلی امیرفخریان، رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صمت استان به ایراد سخن پرداخت؛ او با بیان اینکه با تفکیک وزارتخانه کار تخصصی تر می شود، گفت: در عین حال نمی‌توان گفت که در وزارت صمت اقدامی برای بخش تجارت صورت نگرفته است. در دوره تحریم باید تصمیمات خاصی اخذ می شد تا شرایط مدیریت گردد.

وی اظهار کرد: بحث مربوط به ممنوعیت صادرات توسط بازرگان را ما نیز پیگیر بودیم و وقتی ریشه یابی کردیم دیدیم بخش خصوصی و تشکلی در تهران این پیشنهاد را به وزارتخانه داده و گفته در صورتی که ممنوعیت با کارت بازرگانی اعلام شود، ما تمام و کمال ارز را به کشور برمی‌گردانیم!

امیرفخریان خاطرنشان کرد: در استان خراسان رضوی ما به طور دقیق کارت های بازرگانی را رصد می کنیم و هر کارتی که صادرات غیرمتعارف داشته باشد و ارز را بازنگرداند، تعلیق می‌کنیم. در خصوص عوارض صادرات هم از ابتدا به دنبال این موضوع بودیم و درخواستمان این بود که به جای ممنوعیت صادرات، بحث عوارض مطرح باشد اما محلی که این مابه التفاوت ارزی واریز شود، وجود نداشت. در نهایت دو ماه است که مصوبه این موضوع اخذ شده و با پرداخت مابه التفاوت ها، دیگر ممنوعیت صادرات وجود ندارد.

وی در بخش دیگری از سخنانش به تقدیر از صادرکنندگان نمونه در روز ملی صادرات اشاره کرد و گفت: تا پایان مهرماه فرصت برای ثبت نام در این رویداد مهم وجود دارد و تاکنون حدود 35 شرکت مشخصات خود را ارائه نموده اند که نسبت به پارسال آمار کمتری را نشان می دهد.

رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صمت استان از صادرکنندگان خواست تا در این فرآیند ثبت‌نام کنند و نگرانی از بابت کارت های یکبار مصرف نداشته باشند. او تصریح کرد: در فرآیند صادرکننده نمونه، منتخب واقعی را معرفی می کنیم و کسانی که تعهدات ارزی را نپرداخته اند و صادرات نامتعارف داشته اند را مدنظر قرار نمی دهیم.

وی افزود:150 کارت بازرگانی از سال 97 صادرات خود را آغاز کرده اند و هر فردی که ثبت نام کند در کمیته پایش کارت های بازرگانی مورد بررسی قرار می گیرد تا کوچکترین خدشه ای در این روند وارد نشود. ثبت نام ها برای سنجش در این رویداد باید تا 28 مهرماه انجام شود و هر چقدر تعداد ثبت نام ها بیشتر باشد، تعداد منتخبان هم افزایش خواهد یافت.

امیرفخریان در خصوص تدابیر اندیشیده شده برای بازگشت ارز حاصل از صادرات اظهار کرد: در سال 98 صادرکننده های غیر پتروشیمی باید 50 درصد ارز حاصل از صادرات خود را در سامانه نیما ثبت کنند و می توانند حداکثر 20 درصد از این مقدار را به صورت اسکناس پرداخت کنند اما برای استان ما اگر این درصد بیشتر شود هم قابل انجام است و ما می توانیم برای کسی که در این زمینه درخواست کند، با بانک مرکزی مکاتبه کنیم تا موضوع حل و فصل شود.

سیدعلی مفیدی، عضو هیات مدیره اتاق مشترک ایران و تاجیکستان نیز به بیان برخی اتفاقات رخ داده در این حوزه پرداخت و گفت: پرواز مستقیم مشهد به تاجیکستان برقرار شده و تا پایان آبان ماه نیز پرواز بیشکک آغاز می شود و برای پرواز مستقیم به ازبکستان نیز درخواست لازم را ارائه داده‌ایم. البته بعد از برقراری پرواز مشهد به دوشنبه تاجیکستان، که پروتکل دو کشور می گوید باید برابر باشد، امروز دو پرواز به مشهد و دو پرواز به تهران صورت می گیرد اما ظرفیت تهران از نظر تعداد مسافران بیشتر است.

* خواستار افزایش اختیارات استان در مسائل مرتبط با حوزه تجارت هستیم

مرتضی قندچی، نایب رئیس اتحادیه کارگزاران گمرکی استان نیز در بخش دیگری از این جلسه،گفت: در بحث وزارت تجارت و بازرگانی، تقاضای ما این است که اتاق با استانداری مباحثی که قرار است زیرمجموعه این وزارت باشد را مشخص کنند.

وی خواستار افزایش اختیارات استان در مسائل مرتبط با حوزه تجارت شد و اظهار کرد: بسیاری از موضوعاتی که در کشور لاینحل است، در استان قابل حل بوده و اگر اختیارات خراسان رضوی در سطوح مختلف افزایش یابد، بسیاری از مشکلات ما مرتفع می شود؛ همان طور که در سال های گذشته استان خراسان و برخی استان های دیگر اختیارات خاصی را گرفته اند. 

حمید جنتی مدیر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان نیز در بخشی از این نشست به بیان وضعیت تولید گوجه فرنگی به عنوان یکی از محصولات صادراتی استان پرداخت و گفت: تاکنون 29 هزار تن گوجه فرنگی در خراسان رضوی خریداری شده و از انتهای مردادماه کار خرید آغاز شده است. صادرات رب گوجه فرنگی برای 5 کیلو به بالا نیز تا 8 دی ماه بلامانع است و مشکلی در این زمینه وجود ندارد.

وی خواستار همکاری بیشتر اتاق بازرگانی در بحث صادرات با مجموعه کشاورزی استان شد و اظهار کرد: در هر ماه یک تا سه محصول داریم که نیاز به صادرات و حمایت ها و خرید توافقی و... دارد. ما توانسته ایم بخش کمی از گوجه فرنگی استان یعنی معادل 29 هزار تن را خریداری کنیم؛ بخشی از 560 تن گوجه تولید شده تازه خوری شده و تکلیف بخش باقیمانده برای فرآوری و یا صادرات هم باید مشخص شود. علاوه بر این 400 هزار تن انگور در استان تولید می شود که 30 هزار تن آن به کشمش تبدیل می شود و تقاضای ما این است که همکاری اتحادیه صادرکنندگان در حوزه صادرات این محصول بیشتر گردد.

امیرفخریان نیز در این خصوص اظهار کرد: رب گوجه فرنگی اسپتیک 220 کیلوگرمی هنوز برندسازی نشده و باید به سمت برندسازی برویم زیرا وقتی با حجم بالا صادر می کنیم، این محصول در کشوری دیگر بسته بندی می شود.

روشنک نیز تصریح کرد: رب گوجه فرنگی اسپتیک یک کالای تجاری و با مصرف متفاوت است. پیشنهاد ما این است با توجه به اینکه رب اسپیتک تا دو سال ماندگاری قانونی دارد، وزارتخانه آن را خریداری و انبار کند و در فصلی که کارخانجات در آستانه تعطیلی هستند، دپوی مذکور را دوباره به این بنگاه ها تزریق کند تا بسته بندی کنند.

*ابهامات نرخ زعفران در بورس کالایی

در ادامه، غلامرضا میری، رئیس هیات مدیره اتحادیه صادرکنندگان زعفران استان پشت تریبون قرار گرفت و خواستار ارائه ماهانه آمار تولیدی زعفران خراسان رضوی از سوی جهاد کشاورزی به این اتحادیه شد و گفت: لازم است مرکزی باشد تا برای ثبات بازار، زعفران را خریداری کند البته نه به سبک تعاونی روستایی و نه به سبک بورس زعفران.

وی ادامه داد: در این میان سوالی برای ما باقی مانده؛ مسئولان می گویند زعفران در انبارهای بورس سپرده گذاری می شود اما چرا در فاصله زمانی 48 ساعت زعفرانی که از کشاورز به نرخ 10هزار و 500 تومان خریداری شده به نرخ 9200 تومان رسیده است. این موضوع به ضرر کشاورز و صادرکننده است. این باعث شده تا محموله هایی که صادر کرده ایم دچار مشکل شود و برخی نیز میگویند نمی توانیم بار شما را به فروش برسانیم و برگشت خواهد خورد و در این خصوص مجبوریم به قوه قضاییه گزارش بدهیم.

حمید جنتی، رئیس بازرگانی خارجی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی در پاسخ به مباحث مطرح شده گفت: 62 درصد ارزش کل صادرات استان مربوط به محصولات کشاورزی بوده و از این مقدار 40 درصد مربوط به زعفران بوده است و اگر زعفران نباشد، حیثیت استان زیر سوال می‌رود.

وی افزود: میزان تولید زعفران سال گذشته 290 تن بوده و بورس کالایی 67 تن از این محصول را خریداری کرده که این رقم تقریبا معادل یک چهارم محصول تولید شده سال گذشته است. بقیه تولیدات را هم تجار و دست اندرکاران بازار خریداری و عرضه کردند. بازار بورس یکی از شفاف ترین بازارهایی است که بحث عرضه و تقاضا در آن کاملا شفاف و روشن است.

* به دلیل پایین بودن قیمت پوشاک، نتوانسته ایم در بازار جهانی رقابت کنیم

غلامعلی رخصت، عضو هیات نمایندگان اتاق مشهد نیز از کسانی بود که در این نشست سخن گفت؛ او با بیان اینکه در 20 سال گذشته به دلیل پایین بودن قیمت پوشاک، نتوانستیم در بازار جهانی رقابت کنیم، اظهار کرد: از زمان جابه جایی قیمت ارز همکاران ما کمی به جنب و جوش تولید افتاده اند. اما نکته دیگر این است که در 20 سال گذشته گرفتار دامپینگ برعکس کالای فروخته شده بوده ایم؛ به طور مثال کالای ده دلاری ترکیه به نرخ 30 دلار در ایران فروخته می شده و در مقابل، دامپینگ برعکسی برای ترک ها و برندها داشته ایم.

وی افزود: مگر کل صادرات غیرنفتی ما به جز فولادی ها و پتروشیمی ها چقدر میشود؟ دولت اگر این صنایع را از برگشت ارز معاف کند، این صنایع به خوبی توسعه می یابند؛ این صادرات آن قدر مبلغ قابل توجهی نیست که ارز حاصل از آن روی بانک مرکزی اثر بگذارد؛ لازم است مساعدتی در اتاق بازرگانی صورت بگیرد و این موضوع به نوعی حل و فصل شود.

رئیس کمیسیون تجارت اتاق مشهد نیز در پایان این نشست ابراز کرد: ذیل این کمیسیون سه کارگروه تشکیل خواهد شد؛ کمیسیون صادرات با مسئولیت آقای نبی زاده، کارگروه واردات با مسئولیت آقای ساکن و کارگروه بهبود محیط کسب و کار و زیربنایی حوزه تجارت با مسئولیت خانم بهرام زاده فعالیت خواهند کرد و هر یک از اعضای کمیسیون در صورت تمایل می توانند در هر کارگروه عضو شوند و لازم است کارگروه کشاورزی نیز ذیل ساختار این کمیسیون شکل بگیرد.