راهکارهای افزایش سهم بخش خصوصی از اقتصاد گردشگری

راهکارهای افزایش سهم بخش خصوصی از اقتصاد گردشگری

دنیای اقتصاد نقش اتاق بازرگانی در جهت دادن به فعالیت های مولد حوزه گردشگری را بررسی می کند

راهکارهای افزایش سهم بخش خصوصی از اقتصاد گردشگری

 دنیای اقتصادـ کارشناسان در بخش های مختلف اذعان دارند که گردشگری چند وجهی و صنعتی میان رشته ای بوده، ناگزیر تعاریف آن نیز از نظر بخش های مختلف متفاوت است؛ اما در این میان، از دیدگاه بازاریابی و بازاریابان، گردشگری به مجموعه فعالیتی گفته می شود که در جریان مسافرت یک گردشگر اتفاق می افتد.

امروزه نیز نقش اقتصادی گردشگری پررنگ تر از ابعاد دیگر آن است، به طوری که گردشگری نه تنها بعد از صنایع نفت و خودروسازی، رتبه سوم پردرآمدترین صنعت جهان را به خود اختصاص داده است، بلکه حتی به گفته کارشناسان، این صنعت نیازمند سرمایه گذاری بالایی نسبت به صنایع دیگر نیست و این موضوع می تواند یکی از ویژگی های مثبت آن باشد.

اگر آمارهای صنعت گردشگری در جهان را ورق بزنیم، به اطلاعات جالب تری نیز بر می خوریم، به عنوان مثال، در فهرست پردرآمدترین مناطق گردشگری جهان به تفکیک کشور، آمریکا با ۲۰۶ میلیارد دلار در جایگاه نخست قرار گرفته و اسپانیا با ۶۰ میلیارد دلار، تایلند با ۵۰ میلیارد دلار، چین با ۴۴ میلیارد دلار و فرانسه با ۴۲ میلیارد دلار در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند، این در حالی است که ایران نیز با وجود ظرفیت های منحصر به فرد در حوزه گردشگری در این فهرست قرار نگرفته و آمار رسمی نیز از میزان درآمد کشور ما به عنوان درآمدهای حاصل از گردشگری در جای مشخصی ثبت نشده است.

*گردشگری مذهبی رتبه نخست خراسان رضوی

صنعت گردشگری با وجود ظرفیت ها و پتانسیل های موجود در کشور ما سهم کمی در اقتصاد ایران دارد، حال این سهم کم می تواند ناشی از کم کاری مسولان باشد یا نبود شناخت از ظرفیت های حوزه گردشگری در کشور، البته خراسان رضوی در این میان به دلیل اینکه بخش زیادی از ظرفیت های گردشگری آن شناخته شده نسبت به استان های دیگر شرایط بهتری داشته دارد و با حضور سالانه بیش از 15 میلیون زائر ایرانی و حدود 3 میلیون زائر خارجی وضعیت اش متفاوت است.

به گفته سخنگوی ستاد اجرایی خدمات سفر این استان، از اربعین حسینی تا 16 آبان که 9 روز پایانی ماه صفر بوده است، در مجموع ۳ میلیون و ۱۷۹ هزار و ۴۳۹ زائر برای شرکت در عزاداری های دهه پایانی ماه صفر به مشهد الرضا (ع) وارد شدند، مهدی فروزان این نکته را نیز به آمار خود اضافه کرده که این میزان سفر زائران به مشهد طی این مدت در سال گذشته با رشد 13 درصدی همراه بوده است.

بعد از این مقدمه و با توجه به گزارش های مختلفی که تاکنون درباره وضعیت گردشگری خراسان منتشر کرده ایم در این شماره می خواهیم ببینیم که فعالان بخش خصوصی و به ویژه اتاق بازرگانی که قلب تپنده و پایگاه بخش خصوصی استان است، متناسب با ظرفیت های گردشگری خراسان چه برنامه ریزی هایی انجام داده اند و به طور کلی نقش این تشکل در جهت دادن به فعالیت های مولد حوزه گردشگری خراسان رضوی چیست؟

*درآمد ارزش گردشگری در ایران کمتر از 0.7 میلیارد دلار است

رئیس کمیسیون گردشگری و خدمات اتاق بازرگانی خراسان رضوی در ابتدای سخنان خود اشاره ای به پیش بینی تحلیل گران صنعت گردشگری جهان دارد و می گوید: در سال 2017 این صنعت رتبه سوم جهان را از نظر میزان درآمد دارد، اما پیش بینی تحلیل گران این است که در آینده ای نزدیک، گردشگری می تواند به جایگاه دوم در حوزه اقتصاد جهان برسد.

محمد قانعی گریزی به درآمد ارزی کشورهای همسایه ایران می زند و می افزاید: در سال های اخیر همسایگان ایران به لحاظ توسعه زیرساخت ها و جذب گردشگر پیشرفت بسیاری داشته اند، به عنوان مثال، طی سال 2017، ترکیه 36 میلیارد دلار درآمد ارزی و عمارات 21 میلیارد دلار درآمد ارزی داشته، در حالی که درآمد ارزش گردشگری در ایران طی این مدت کمتر از 0.7 میلیارد دلار بوده است.

به گفته رئیس اتحادیه هتل داران مشهد ظرفیت های بی بدیلی در ایران و خراسان رضوی در حوزه گردشگری وجود دارد، حتی کشور و استان ما از نظر اقلیم متنوع بی نظیر است و همه شاخص های لازم برای رشد گردشگری را دارد، البته خراسان رضوی علاوه بر برخورداری از شاخص های گردشگری مذهبی، انواع گردشگری از جمله سلامت، تاریخی و بومی را دارد و ممکن است در کشور این ظرفیت ها نسبت به سایر استان ها خوب باشد، اما هنوز در سطح بین الملل نتواسته جایگاه خوبی کسب کند.

رئیس کمیسیون گردشگری و خدمات اتاق بازرگانی خراسان رضوی در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه نقش این اتاق در جهت دهی به فعالیت های مولد به یکی از کارهای جدید صورت گرفته در این اتاق چیست؟، بیان می کند: این کمیسیون به تازگی و به شدت بر روی بخش بازاریابی صنعت گردشگری فعال شده، زیرا اگر استان ما در بخش جذب توریست و پررنگ کردن نقش بازاریابی تمرکز کند، می تواند جایگاه خوبی در کشور و حتی در سطح بین الملل داشته باشد.

برای جذب گردشگر جایگاهی در نظر نگرفتیم، این نکته را در حالی قانعی تاکید دارد که اضافه می کند: اگر گردشگری را صنعتی تک بعدی در نظر بگیریم، بی تردید، این موضوع می تواند به این صنعت آسیب برساند.

او به این نکته اشاره دارد که در خراسان رضوی تنها گردشگری در حوزه مذهبی جای نمی گیرد، بلکه تنوع این صنعت بیشتر است، در خراسان رضوی برون گردی جایگاه خود را به عنوان یکی از بخش های مهم صنعت گردشگری باز کرده، همچنین، گردشگری سلامت نیز در سال های اخیر یکی دیگر از ابعاد موفق صنعت گردشگری در این استان بوده است.

 رئیس کمیسیون گردشگری و خدمات اتاق بازرگنی خراسان رضوی گریزی به درآمدهای معمولی حاصل از حضور گردشگران در این استان می زند و بیان می کند: در خراسان رضوی، به ازای هر توریست روزانه 150 هزار تومان درآمد داریم، اگر میانگین اقامت گردشگران را 3 روز در نظر بگیریم، 15 هزار میلیارد تومان درآمد ناشی از اقامت گردشگران در این استان است، بنابراین، گردشگران خارجی علاوه بر اینکه درآمد ارزی را افزایش می دهند، می توانند سبب ایجاد شغل در خراسان رضوی شوند.

قانعی اعتقاد دارد، در یک هفته اقامت گردشگر خارجی برای 6 نفر به دلیل ارائه خدمات به گردشگر شغل ایجاد می شود، بنابراین، نیاز است، جذب گردشگر خارجی تنها در یک بخش از سال نباشد، بلکه با ارتقای فعالیت های مولد بتوان در همه سال گردشگران خارجی را برای سفر به خراسان رضوی جذب کرد.

او اقداماتی از جمله برنامه ریزی برای جذب گردشگران و شرکت در جلسات و شورای دولت و بخش خصوصی را در قالب برنامه های اتاق بازرگانی خراسان رضوی درراستای ارتقای صنعت گردشگری در این استان و رفع مشکلات آن می داند و اضافه می کند: اگر هر کدام از فعالیت های مولد گردشگری به خوبی انجام شود، می توان پیش بینی کرد که به ازای ورود هر گردشگر به خراسان رضوی هزار دلار درآمد ارزی داشته باشیم و لازم است برای این هزار دلار برنامه ریزی های متناسب با آن انجام شود.

*صنعت گردشگری قلب اقتصاد کشور است

فرید جواهرزاده گردشگری را صنعتی بدون دود عنوان می کند و اعتقاد دارد، صنعت بدون دود یعنی انجام فعالیت های اقتصادی که هیچ گونه آلودگی بخصوص در بحث زیست محیطی ایجاد نمی کند.

به گفته او همه محصولات گردشگری در یک سیستم رفت و برگشتی عرضه و تقاضا قرار گرفته اند، البته مشاور مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی اعتقاد دارد که هر محصول گردشگری براساس یک فرآیند تعریف می شود.

صنعت گردشگری نیازمند زیرساخت های مختلفی است تا بتواند نیازهای گردشگر از جمله اقامت، تفریح، حمل و نقل و خرید را رفع کند و این موضوعات در چارچوب پارلمان بخش خصوصی می تواند در اتاق بازرگانی  بررسی و مورد کنکاش قرار بگیرد.

جواهرزاده چتری بودن صنعت گردشگری و مرتبط بودن بخش های مختلف با این صنعت را از دیگر ویژگی های گردشگری عنوان و بیان می کند: آنچه در گردشگری وجود دارد، این است که این صنعت آوردگاه صنایعی است که مستقیم یا غیرمستقیم با آن مرتبط هستند و هر کدام ویژگی هایی دارند که وقتی در کنار هم قرار می گیرند، به گردشگری معنا می دهند.

به گفته او، گردشگری یک حوزه فرابخشی است و نمی توان آن را از دیگر صنایع جدا کرد، همچنین، صنایع مرتبط با گردشگری این صنعت را رشد می دهند و با توجه به ظرفیت های موجود در خراسان رضوی از نظر گردشگری، می توان گفت:گردشگری در این استان قطبی مهم محسوب می شود زیرا می تواند سهم زیادی در اقتصاد آن ایفا کند.

 *نبود نقشه راه مناسب در حوزه اقتصاد گردشگری در خراسان رضوی

در دو سه سال اخیر، مسئولان و کارشناسان نسبت به کاهش میزان ماندگاری گردشگران شکایت دارند و می گویند راهکارها باید به گونه ای باشد که در ابتدا میزان ماندگاری گردشگران را افزایش دهد، با این مقدمه سراغی از رئیس پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی خراسان رضوی را گرفتیم، هادی رفیعی این نکته را تایید می کند و می گوید: در این استان ظرفیت های خاصی از جمله پارک های آبی ایجاد شده که سبب افزایش ماندگاری گردشگران شده، جالب است بدانید، وجود همین پارک های آبی سبب شده ماندگاری گردشگر تا 18 ساعت افزایش یابد.

او فعالیت های مولد حوزه گردشگری را بخش های وابسته در این حوزه از جمله تفریحات مختلف و مناسب عنوان می کند و می افزاید: توجه به ماندگاری گردشگران مهم است، اما چون نقشه راهی از ظرفیت های خراسان رضوی در حوزه گردشگری وجود ندارد، نمی توان برای اقتصاد یا میزان سرمایه گذاری در این حوزه فعالیتی انجام داد، بنابراین باید نقشه راهی توسط سازمان های متولی و با مشارکت بخش خصوصی و بویژه اتاق بازرگانی در این خصوص ایجاد شود تا در مراحل بعدی زیرساخت های گردشگری را توسعه داد یا به فکر افزایش ماندگاری گردشگران بود.

به گفته رئیس پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی، اگر برای خدمات به هم وابسته این صنعت فکری نشود، ممکن است این ظرفیت به مرور زمان از بین برود.

سرمایه گذاری ها در صنعت گردشگری خراسان رضوی متناسب با خواسته گردشگران نیست، این نکته را رئیس پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی در حالی مطرح می کند که اعتقاد دارد سرمایه گذاری ها در این استان جهت دهی نشده و تنها بر سرمایه گذاری در حوزه خاصی همچون اقامت تاکید می شود، این در حالی است که صنعت گردشگری استان از ظرفیت بالایی در جذب سرمایه گذاری در حوزه های مختلف خدمات گردشگری برخوردار است.

رقم گردش مالی سوغات موجود در خراسان رضوی سالانه بالغ بر 2 هزار و 500 میلیارد تومان اعلام شده، در حالی که 40 تا 50 درصد این سوغات خارجی هستند و مابقی آن در حالی تولید داخلی اند که درصد کمی از آنها بومی و دارای کیفیت مناسب بوده تا نظر گردشگر را به خود جلب کند.

بازسازی و بازنگری تجهیزات اماکن اقامتی، تسهیل حمل و نقل، تسلط راهنمایان تورهای گردشگری و ماموران انتظامی به زبان های خارجی و توجه به تولید صنایع دستی باکیفیت از جمله موردی است که باید در ارتقای صنعت گردشگری خراسان رضوی به آن دقت کرد، البته نباید فراموش کرد که در حوزه سخت افزاری امکانات گردشگری این استان قابل قبول بوده، اما در حوزه نرم افزاری نیازمند اقدامات بیشتر است.

 

 

دانلود اپلیکیشن اتاق بازرگانی