عزم جزم برای جلب اعتماد مردم

میزان آمادگی خراسان رضوی برای تحقق شعار سال چقدر است؟

 

 حمایت از کالای ایرانی عنوانی است که لحظات آغازین امسال از سوی مقام معظم رهبری به عنوان شعار سال 97 و به عنوان نقشه راهی برای فعالیت‌های اقتصادی کشور مطرح شد؛ شعاری که در صورت عمل و تحقق می‌تواند حلال بسیاری از مشکلات کنونی اقتصاد کشورمان باشد.

در موضوع حمایت از کالای ایرانی نکات زیادی برجسته است که نخستین آن خرید کالای ایرانی در برابر کالاهای مشابه خارجی در بازار از سوی مردم از یک طرف و بهبود کیفیت و قابل رقابت بودن تولیدات داخلی نسبت به کالاهای مشابه از نظر قیمت و میزان مرغوبیت از سوی دیگر است.

موضوعی که شاید به راحتی قابل اجرا باشد و نیازمند همتی همه‌جانبه از سوی مسئولان در حمایت از تولید، فرهنگ‌سازی و برانگیختن حس ایران‌دوستی در میان مردم و جا افتادن تفکر تولیدات باکیفیت برای سرزمین خود از سوی تولیدکنندگان در عرصه‌ها و صنایع مختلف است. البته نباید این را نادیده گرفت که تحقق این شعار نیازمند زیرساختها و فراهم آوردن امکاناتی در زمینه تکنولوژی در راستای بهبود کیفیت تولیدات است.

برنامه عملیاتی خراسان رضوی برای تحقق شعار سال

سرپرست حوزه اقتصادی و سرمایه‌گذاری معاونت هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی درروزهای گذشته برنامه‌های پیش‌بینی شده حوزه اقتصادی برای اجرای شعار سال 97 را تشریح کرد.

علی رسولیان در مصاحبه‌ای گفت: برای اجرای این شعار، رویکردی عملیاتی را در پیش گرفتیم و نمی‌خواهیم صرفا در قالب شعار و برگزاری کنفرانس و همایش این کار را پیش ببریم. به همین دلیل در همین مدت محدود از ابتدای سال، تعدادی از اولویت‌ها را تدوین و آماده کردیم و به عنوان سرفصل‌های برنامه‌های اقتصادی استان برای دستگاه‌های اقتصادی ارسال کرده‌ایم تا بتوانیم تا پایان فروردین ماه، برنامه‌ای عملیاتی مبتنی بر این شعار و اسناد بالادستی تنظیم شده، تهیه کنیم.

رسولیان افزود: از این اسناد می‌توان به سند چشم‌انداز توسعه، سیاست‌های کلی تولید، سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، سیاست‌های کلی اصل 44 و همچنین سند آمایش استان و مهم‌تر از این موارد سند برنامه ششم توسعه کشور اشاره کرد که ما در سال گذشته برای آن برش استانی تهیه کردیم و در این برنامه به صورت دقیق مشخص است که ما در سال 97 چه میزان صادرات، سرمایه‌گذاری و اشتغال‌زایی باید داشته باشیم .طبق این برنامه طی امسال باید 100 میلیارد تومان در بخش‌های مختلف سرمایه‌گذاری شود یا همچنین باید به رشد 12 درصدی در حوزه صادرات دست یابیم.

وی طرح رونق تولید را یکی از موارد اصلی در دست پیگیری در استان برشمرده و تاکید کرد: این طرح را امسال نیز اجرا خواهیم کرد و جذب حداکثری برخی اعتبارات از قبیل اعتبارات روستایی را که موعد جذب آن‌ها به سال 97 موکول شده، در دستور کار قرار داده‌ایم. از دیگر موارد مد نظر برای امسال، افزایش بهره‌وری در واحدهای تولیدی و بهینه‌سازی آن‌ها و همچنین افزایش کیفیت تولیدات داخلی است که برای آن برنامه‌ریزی شده و باید برنامه عملیاتی آن را هم تدوین کنیم.

سرپرست حوزه اقتصادی و سرمایه‌گذاری معاونت هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استانداری خراسان رضوی با تاکید بر تشدید بحران آب در استان، بیان کرد: در این حوزه نیز ما پیگیر گسترش روش‌ها و فناوری‌های جدید برای بهینه‌سازی آبیاری مزارع و همچنین افزایش کشت گلخانه‌ای و مخصوصا موضوع انتقال آب هستیم. بحث بازسازی و به‌سازی واحدهای تولیدی هم یکی از موارد اساسی برای افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه تمام شده تولید در استان است.

رسولیان با تاکید بر اینکه بحث حمایت از سرمایه‌گذاران توانمند در استان یکی از سرفصل‌های مهم در حوزه اقتصادی است، بیان کرد: کمیته ویژه‌ای تحت عنوان کمیته ویژه کسب و کار به زودی تشکیل می‌شود که در آن کمیته می‌خواهیم با اصلاح فرایندها، فضای کسب و کار و سرمایه‌گذاری را توسعه دهیم. وی با بیان این که موارد ارائه شده تنها بخشی از سرفصل‌های این برنامه ارسالی است، خاطرنشان کرد: این برنامه حدود 15 سرفصل دارد و امیدواریم تا پایان فروردین بتوانیم برنامه عملیاتی، ارقام، اعداد و شاخص‌ها را ارائه کنیم.

جلوگیری از خروج ارز با حمایت از کالای ایرانی

به سراغ حمید گرمابی، نماینده مردم نیشابور در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون صنعت مجلس رفتیم تا نظر وی را درباره اهمیت حمایت از کالای ایرانی و وضعیت تولیدات استان خراسان رضوی در تحقق این شعار جویا شویم.

عضو کمیسیون صنعت مجلس شورای اسلامی با اشاره به اهمیت موضوع حمایت از کالای ایرانی می‌گوید: در زمینه‌های مختلف محصولات مشابهی در کشور داریم که نمونه‌های خارجی آن وارد می‌شود و اگر بتوانیم در همه موارد شعار سال و این هدف را اجرایی کنیم قطعا به اقتصاد کشور کمک زیادی می‌شود و از طرفی از خروج ارز از کشور هم جلوگیری می‌شود.

حمید گرمابی در پاسخ به این سوال که آیا کالاهای تولیدی در خراسان رضوی توان رقابت با کالاهای مشابه خارجی دارد، اظهار می‌کند: نقطه قوت و ضعفها در صنایع مختلف در خراسان متفاوت است؛ ما در برخی زمینه‌ها قدرت رقابت با کالاهای وارداتی داریم و ممکن است تنها 5 تا 10 درصد کیفیتها پایین باشد اما قدرت رقابت را داریم به خصوص اگر تولیدکنندگان همت کنند چون مردم و دولت و سازمانها این سعی را دارند که کالای داخلی را خریداری کنند. تولیدکنندگان باید کالای باکیفیت و با قیمت مناسب تولید کنند و در این صورت در برخی از زمینه‌ها که امکان رقابت داریم موفق خواهیم بود.

وی خاطرنشان می‌کند: البته در برخی زمینه‌ها مثل صنایع هایتک تفاوت کالای داخلی با خارجی تا حدودی بیشتر بوده و توان رقابت پایینتر است اما در بسیاری دیگر از کالاها امکان رقابت داریم.

نماینده مردم نیشابور در مجلس شورای اسلامی ادامه می‌دهد: در استان خراسان رضوی در زمینه صنایع فولادی و صنایع غذایی دارای نقطه قوت هستیم و صادرات هم صورت می‌گیرد یعنی مصرف داخل را به راحتی می‌توانیم پوشش دهیم و صادرات هم داشته باشیم. در صنایع قطعه‌سازی هم به راحتی می‌توانیم مصرف داخل را جوابگو باشیم. در مجموع در صنایع مختلف باید جستجو کرد و نقاط قوت را به دست آورد و با تلاش همه‌جانبه تولیدکننده و استقبال مصرف کننده می‌توان مصرف داخلی را پوشش داد و برای صادرات هم اقدام کرد.

ضرورت حمایت منطقی و صحیح از تولیدات داخلی

وی در عین حال به حمایت منطقی و صحیح از صنعت داخلی تاکید و اظهار می‌کند: طبق آخرین آمارگیری انجام شده رضایت از خودروی ساخت داخل نسبت به سایر کالاهای ساخت داخل کمتر بوده و این مایه تاسف است که بیشترین حمایت از صنعت خودرو در دهه‌های اخیر انجام شده و بالاترین تعرفه گمرکی را برای واردات خودرو در حمایت از این صنعت داشتیم اما  محصولات تولیدی کمترین رضایت‌مندی را دارد. این موضوع نشان‌دهنده این است که نیازمند تحول در صنعت خودروسازی هستیم؛ حمایت از صنعت خودرو از جیب مردم است و همین مردم باید کیفیت پایین آن را تحمل کنند. خودور با ایمنی و جان انسانها سر و کار دارد و اینکه به همه مردم بقبولانیم حتما خودروی ساخت داخل استفاده کنند، دشوار است.

گرمابی با بیان اینکه تقاضای جدی ما از خودروسازان داخلی کاهش قیمت و بهبود کیفیت برای جلب رضایت مردم است، می‌افزاید: هیچ صنعتی تا این حد مورد حمایت قرار نگرفته و نباید چنین شرایطی داشته باشد البته مشکلات مختلف این صنعت مثل تاسیس واحدهای صنعتی خودروسازی در داخل و خارج کشور بدون توجیه اقتصادی و یا هزینه‌های مختلف پولی که در ایران بالاتر است را قبول داریم اما با همه اینها اگر دگرگونی اساسی در نحوه مدیریت صنایع خودرو صورت بگیرد می‌توان خودروهای باکیفیتی با قیمت رقابتی تولید کنیم و امیدوارم نامگذاری امسال باعث غفلت صنایع خودروسازی از همتی که در بهبود کیفیت و کاهش قیمت باید داشته باشند، نشود.

عضو کمیسیون صنعت مجلس شورای اسلامی درباره میزان تحقق شعار سال گذشته (اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال) در خراسان رضوی می‌گوید: نمی‌توان گفت میزان تحقق آن رضایت‌بخش بوده چون همچنان مشکل عدم اشتغال را داریم و واحدهای صنعتی به ویژه صنایع متوسط و کوچک ما همچنان با ظرفیت پایین کار می‌کنند و وضعیت و میزان تحقق شعار می‌توانست به مراتب بهتر از این باشد.

حمایت از کالای ایرانی به معنای اجبار مردم به خرید و یا تحمیل آن کالا نیست

نظرات محمدحسین روشنک، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی خراسان رضوی در تعریف ابعاد گوناگون شعار سال و چگونگی تحقق آن و نیز پتانسیل تولیدات استان نیز جالب توجه است؛

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی خراسان رضوی با تاکید بر اینکه موضوع حمایت از کالای ایرانی را نباید در تفسیر منحرف کنیم، می‌گوید: این حمایت دارای چند ضلع است؛ یک ضلع آن دولت و سازمانهای دولتی و در مجموع حاکمیت است که باید از تولید داخلی حمایت کند. دومین ضلع حمایت، تولیدکننده و عوامل تولید در فضای کسب و کار است. ضلع سوم مربوط به مسائل فرهنگی مانند صدا و سیما، سایر رسانه‌ها، مساجد و تریبون‌هاست که مصرف تولید داخلی را باید به یک افتخار تبدیل کنند و در نهایت مردم به عنوان مصرف کننده ضلع چهارم این حمایت هستند.

محمدحسین روشنک خاطرنشان می‌کند: اگر حاکمیت تلاش کند که قیمت تمام شده کالا به هر شکلی کاهش یابد و تولیدکننده هم برای تولید کالای مرغوب، باکیفیت و با قیمت مناسب تلاش کند و صدا و سیما و رسانه‌ها هم برای نهادینه کردن فرهنگ مصرف کالای ایرانی همت کنند و به‌گونه‌ای فرهنگ‌سازی شود که استفاده از کالای ایرانی مایه فخر و مباهات باشد، حیف است مردم از کالای ایرانی استفاده نکنند. اگر در میان مردم به نوعی فرهنگ‌سازی شود که برای اشتغال جوانان باید کالای ایرانی بخرند مردم مشتاق می‌شوند که کالای داخلی را خریداری و استفاده کنند.

وی با اعتقاد بر اینکه حمایت از کالای ایرانی به معنای اجبار مردم به خرید و یا تحمیل آن کالا نیست، می‌افزاید: حمایت باید به گونه‌ای باشد که مردم با تمایل قلبی کالای ایرانی بخرند و باید به دنبال این باشیم.

روشنک به حمایت‌های فراوان از صنعت خودروسازی کشور در سالهای گذشته اشاره و اظهار می‌کند: اینکه خودروساز داخلی ما برای کاهش قیمت تمام شده‌اش، ماشین آدمکش تولید کند، قابل قبول نیست. خودروسازان می‌توانند خودروی با کیفیت و البته کمی با قیمت بالاتر بسازند. قرار نیست همه مردم ماشین داشته باشند.

وی کمک برای به‌روزرسانی امکانات، ماشین‌آلات و تکنولوژی صنایع را یکی از نقشهای حاکمیت در حمایت از تولید داخلی می‌داند که باید به طور جدی انجام شود تا تولیدات داخلی با کالای خارجی وارداتی در بازار ایران توان رقابت داشته باشد.

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی خراسان رضوی با اشاره به قوانین مختلف در مسیر ورود مواد اولیه به کارخانجات و چرخه تولید می‌گوید: مواد اولیه صنعت و تولید برای ورود در گمرک باید حق آموزش و پرورش، هلال احمر و ارزش افزوده و مالیات و... بدهد. در مسیر جاده هم با توجه به افزایش عوارض و کرایه، حجم قابل توجهی بر قیمت مواد اولیه افزوده می‌شود. از طرفی در کارخانه مبالغی با عنوان تامین اجتماعی از کارفرما دریافت می‌شود که در هیچ جای دنیا مرسوم نیست و دریافت این مبلغ از کارفرما به این شکل صحیح نیست. دولت باید این وضعیت را اصلاح کند تا حمایت از کالای ایرانی معنا پیدا کند.

تکنولوژی، مشکل اصلی در موضوع کیفیت کالاهاست

وی تاکید می‌کند: وقتی کالایی از آن سوی دنیا وارد عراق شود و با کولبری از کردستان عراق وارد ایران شود و بعد به مشهد بیاید و با وجود این مسیر طولانی، قیمتش از کالای همتای ایرانی خودش کمتر باشد، نمی‌توان ایرانی را مجبور به خرید کالای داخلی کرد. این مشکل باید حل شود که بخشی از این مشکل از سوی دولت و بخشی از سوی بنگاه‌های اقتصادی و بخشی از سوی رسانه‌ها و مردم حل می‌شود.

روشنک معتقد است مشکل ما در کیفیت کالاها فقط به تکنولوژی برمی‌گردد که در برخی از صنایع نمود می‌یابد اما در بخش کشاورزی کیفیت تولید ما در شیر، گوشت، مرغ، تخم مرغ، جو و گندم و میوه‌هایمان از دنیا مرغوبتر است. ما بهترین سیمان و فولاد را در ایران داریم.

وی با بیان اینکه بهتر است از هر فرصتی برای معرفی کالاهای مرغوب داخلی استفاده کنیم، می‌افزاید: در اکثر صنایع استان تولیدات مرغوبی داریم؛ مثلا در صنعت نساجی، فرش مشهد بهترین کالا را تولید می‌کند و یا کالا کودک توس در خراسان رضوی کالایی تولید می‌کند که از نمونه‌های خارجی خود بهتر بوده و قیمت پایین‌تری دارد. شرکت کفسان شامپو و کرمی تولید می‌کند که در مواردی از نوع خارجی خود بهتر است. بنابراین، ما در رقابت‌پذیری و کیفیت در بسیاری از کالاها در بخش معدن، صنعت، کشاورزی و حتی ساختمانی از دنیا چیزی کم نداریم اما در برخی از صنایع مثل بسته‌بندی نیاز به تکنولوژی داریم و در طراحی بسته‌بندی هم دچار ضعف هستیم.

رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی یادآور می‌شود: آنچه مسلم است ضعف اصلی ما در قیمت تمام شده کالا در ایران است که بالا بوده و به این خاطر نمی‌توانیم به خوبی رقابت کنیم. دومین مشکل هم برندسازی است که به طور کامل صورت نگرفته است. با این‌حال اگر در حمایت از کالای ایرانی پشتکار داشته باشیم نیاز به زمانی طولانی نداریم مثل برندسازی و تولید بدون کارخانه که در سالهای گذشته از آن حرف می‌زدیم و امروز تا حد زیادی محقق شده است.

لزوم مبارزه جدی با فساد برای جلب اعتماد مردم به مصرف کالای داخلی

در ادامه با احمد اثنی‌عشری، نایب رئیس هیات رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان در اینباره گفتگو کردیم.

نایب رئیس هیات رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان با بیان اینکه مروری بر اقتصادهای توسعه‌یافته نشان می‌دهد حمایت از تولیدات داخلی مبنای توسعه در این کشورها بوده است، می‌گوید: هر چه آحاد مردم کشور پایبندی بیشتری به مصرف کالای داخلی داشته باشند توسعه و پیشرفت در آن کشور تسهیل می‌شود.

احمد اثنی‌عشری دیدگاه خود درباره میزان تحقق شعار سال گذشته را اینگونه بیان می‌کند: در سیستمهای مدیریت راهبردی رسم بر این است در هنگام تعریف چشم‌انداز و اهداف استراتژیک، اهداف به صورت کمی تعریف شده و در دوره‌های زمانی خاص پایش می‌شود و افراد مسئولیت این را پیدا می‌کنند که در قالب پروژه‌ها برنامه‌ها را طرح‌ریزی و مراحل اجرا را تعیین کنند. قطعاَ شعار رسیدن از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب است و باید دید در حال حاضر حمایت از کالای ایرانی چگونه است و برای این منظور شاخص‌هایی برای اندازه‌گیری تعیین شود؛ برای مثال چه مقدار افزایش تولید داشته‌ایم، چه مقدار واردات کالای خارجی کاهش یافته است و یا چه مقدار توانسته‌ایم از ورود کالای قاچاق جلوگیری کنیم. اندازه‌گیری این شاخصها در طی سال و کنترل روند آن و پایش نتایج و اصلاح در طول سال اطمینان مناسب را برای اینکه در مسیر تحقق چشم‌انداز هستیم فراهم می‌کند اما متاسفانه در طی سالهای گذشته این هدف‌گذاری‌ها و پایش آنها و برنامه‌ریزی‌ها انجام نشده و آماری برای تحلیل نتایج وجود ندارد.

وی در تعریف شعار امسال و اهمیت این موضوع اظهار می‌کند: حمایت از کالای ایرانی به این معناست که مصرف کننده ایرانی متعهد باشد برای حمایت از اشتغال کارگر ایرانی و توسعه ثروت و افزایش رفاه تلاش کند کالای ایرانی را جایگزین کالای خارجی کند. در دنیا مرسوم است که مردم هر کشور نسبت به کالای تولید داخلی کشور خود حساسیت و تعصب دارند و نگرشها با دید ملی و مثبت مورد توجه قرار می‌گیرد. متاسفانه در کشور ما دیوار بی‌اعتمادی بین حاکمیت و مردم با توجه به فساد گسترده اداری و اقتصادی اجازه نمی‌دهد مردم به باور مناسبی در مورد توجه به منافع ملی دست یابند و تا زمانی که مبارزه جدی و اثرگذار با این فساد صورت نپذیرد اعتماد مورد نیز فراهم نمی‌شود. بحثهای مصرف کالای ایرانی، اشتغال، خودباوری و... وقتی با ارقام فساد دولتی مقایسه می‌شود، ایجاد انگیزه برای مردم به منظور توجه به اقتصاد ملی کم می‌شود.

مردم باید از مصرف کالای ایرانی احساس رضایت کنند

اثنی عشری یادآور می‌شود: کالاهای خارجی از چند جنبه فاقد کارایی و جذابیت لازم برای مصرف کننده داخلی است از جمله فقدان کیفیت لازم، مناسب نبودن بسته‌بندی، شفاف نبودن مشخصات کالای مصرفی، شفاف نبودن قیمت‌گذاری کالا و... برای مثال شما با کالایی در هایپرها مواجه می‌شوید که دارای 40 تا 60 درصد تخفیف است؛ اینجا خریدار سردرگم می‌شود چرا یک فروشنده حاضر است تا این حد اعمال تخفیف کند، یا حاشیه سود خیلی بالاست و یا قیمتها به طور غیرمنطقی تعیین شده است. هر چند کالاها در خراسان رضوی مانند سایر نقاط کشور کیفیت قابل قبولی دارند اما فضای رقابت جهانی، تحریمهای ظالمانه غرب، کالای قاچاق، مالیاتهای سنگین، بهره‌وری پایین نیروی کار، هزینه‌های سربار اضافی تولید و... باعث شده کالای داخلی گران تمام شود و نه تنها امکان عرضه در بازار خارجی بلکه توان رقابت در بازار داخلی را هم پیدا نکند.

وی با اشاره به اهمیت فرهنگ‌سازی برای خرید کالای ایرانی بر چند جنبه تاکید می‌کند: اول اینکه مصرف‌کننده به مسئولیت اجتماعی خود واقف شود و بداند امروز کشور در شرایطی قرار دارد که کارخانه‌های ما یکی پس از دیگری دچار ورشکستگی شده و کارگران ما بیکار می‌شوند، بیکاری کارگران منجر به فقر و فلاکت شده و بزهکاری در جامعه گسترش می‌یابد و هزینه‌ها و خسارت‌های این کم‌توجهی به مسئولیت اجتماعی ضربه بزرگی به اقتصاد ملی خواهد زد. دوم اینکه باید کاری کرد که مصرف‌کننده ایرانی از مصرف کالای ایرانی احساس رضایت کند و در ازای بهایی که برای خرید کالا می‌پردازد ارزش مورد انتظار را دریافت کند و ارزش بحثی جدای از کیفیت است؛ ارزش یعنی مقرون به‌صرفه بودن خرید با توجه به کارایی و عملکرد و موثر بودن کالای خریداری شده و سوم آنکه کارگر ایرانی نیز در فرایند آنچه تولید می‌کند به بهره‌وری و کیفیت توجه جدی داشته باشد و احساس مسئولیت کند و بداند تولید کالا خارج از انتظار و نیاز مشتری موجب خدشه به خوشنامی و برند محصولات شرکت می‌شود.

نایب رئیس هیات رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان ادامه می‌دهد: نهایتاَ آنکه تولیدکننده خود را ملزم به کسب سود عادلانه و تولید کالا با استانداردهای پذیرفته ملی و جهانی کند. تولیدکننده باید با مشتری ارتباط داشته باشد و بر مبنای ذائقه و سلیقه او کالای خود را عرضه کند و به مصرف‌کنندگان خود القا کند که به تعهدات اجتماعی و ملی خود پایبند بوده و رابطه برد- برد با مصرف کننده داشته و می‌خواهد مشتریان نسبت به او وفادار و راضی باشند.

 

دنیای اقتصاد -زهرا صفدری